Afvaldumping in de natuur

2.8 miljoen voor extra handhaving

Minstens vijfduizend maal per jaar wordt er zwerfvuil gedumpt in de Brabantse natuur. Dan praten we niet over kauwgompapiertjes en ook niet primair over drugsafval. Op het podium komen beelden voorbij van verbijsterende dumpingen: een computer, meubilair, restanten van een keuken, een partij autobanden en dan hebben we het alleen nog maar over afgelopen week.

Het levert natuurbeheerders enorm veel werk op. Opruimen kost tijd, geld en mensen. Sjaak Smits, boswater bij Staatsbosbeheer, komt erover praten. Hij wordt vergezeld door Hermen Vreugdenhil, statenlid voor de ChristenUnie-SGP en drijvende kracht achter een motie voor extra geld voor extra toezicht.

Sjaak Smits werkt al 37 jaar bij Staatbosbeheer. Hij kent het Leenderbos en de Strabrechtse Heide op zijn duimpje. Gisteren nog trof hij een computer aan; vandaag een kast. En die autobanden dateren van vorige week in het Leenderbos. Een stofzuiger en een bestekbak vergat hij nog te noemen. We zien ook een ingestorte bungalowtent.

De dia's worden aangevuld met beelden die burgerraadslid Marti de Brouwer schoot bij de Kaaistoep. Een ton drugsafval naast een halve studentenkamer. Veel bouwmateriaal ook – het lijkt bijna alsof de illegale storters aan afvalscheiding doen.

De boswachters zijn het zat en hielden afgelopen april een demonstratie voor het Provinciehuis. Ze dumpten wat voorbeelden van afval op de stoep maar het was eigenlijk meer een ludieke actie. Drie TBO's in Brabant (terreinbeherende organisaties; Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en Brabants Landschap) willen meer geld en aandacht voor de bestrijding van het probleem. De demonstratie vormde de afsluiting van een meetcampagne.

Toezicht preventief
Statenlid Hermen Vreugdenhil ergert zich ook aan het ontsierend vuilnis – soms is het ronduit gevaarlijk. Hij woont aan de rand van de Biesbosch: "Daar lopen maar drie wegen naartoe dus je zou verwachten dat daar minder gelegenheid is voor dumping. Toch kom ook ik van alles tegen. Niet alleen vuilnis levert trouwens hinder op, de natuur heeft ook last van loslopende honden. Dit is voor mij de reden om te vragen om meer en intensiever toezicht."

Op initiatief van Vreugdenhil werd 2.8 miljoen uitgetrokken in Provinciale Staten. Het besluit viel unaniem en dat is best bijzonder, legt Hermen uit. "Het is een strijd geweest van anderhalf jaar. Alle provincies zouden oorspronkelijk een bedrag per hectare vrijmaken. Brabant weigerde dat. Uiteindelijk is het de Staten toch gelukt dit af te dwingen – ondanks tegenstand van de gedeputeerde… De middelen zijn voor de komende twee jaar, daarna moet het wat mij betreft structureel worden."

Wat kun je doen met 1.4 miljoen per jaar? "Driekwart wordt besteed aan extra menskracht op het veld. Een deel is bestemd voor een stukje opleiding en materialen. Verder leggen de TBO's een kwart van het geld bij."

Boswachter Smits verklaart dat hij zeker geholpen is met extra BOA's (bijzondere opsporingsambtenaren). In zijn gebied van 20.000 hectaren zijn er drie actief. "Eén zit momenteel in de ziektewet na een conflict bij het uitschrijven van een proces-verbaal. Ik zou nu heel blij zijn met twee extra mensen." Sjaak kan geen uitspraak doen of de pakkans in het uitgebreide gebied dan ook groter wordt. "Maar het gaat erom dat je zichtbaar bent, ook op minder gebruikelijke tijden. Dat werkt over het algemeen al afdoende preventief."

Mensen uit het publiek blijken ook veel merkwaardige zaken aangetroffen te hebben op hun wandelingen door de natuur. Een bankstel, een keukenblik, een televisie. Iemand vond op vakantie zelfs een complete badkamer. Wat kan het publiek eigenlijk doen bij een dergelijke vondst?
Sjaak beveelt de BuitenBeter app aan (www.buitenbeter.nl). een app voor de smartphone waarmee je een foto kunt maken van de dumping. "De app is in staat om direct de GPS-coördinaten mee te sturen."

Hermen Vreugdenhil vindt de toepassing prima maar "het moreel kompas moet ook om. Bijna alle soorten afval kunnen gratis gestort worden. We moeten durven zeggen tegen elkaar: dit is niet normaal! Breng afval gewoon weg, neem even de moeite, spreek elkaar aan." Hij wijst op het algemene nummer van het

Handhavingsteam:
0900-996 5432

Sjaak vult aan: "Meldingen doen heeft zin. Noteer het kenteken van een auto en geef het door." Is het niet merkwaardig dat het meestal verder rijden is naar een natuurgebied dan naar een Milieustraat? Sjaak denkt persoonlijk dat de verklaring zit in de openingstijden. Die zou je kunnen verruimen want mensen willen vaak in de avonduren, als men klaar is met verbouwen, van hun afval af."

De boswachter adviseert mensen met nadruk om niet zelf te gaan rechercheren. "Maak geen zakken open, want eventueel bewijsmateriaal wordt daar automatisch onbruikbaar mee." Iedereen kan immers een envelop in een hoop afval leggen.

Het laatste woord is voor een bezoeker met een doordenker: natuur is altijd gratis en eigenlijk is dat vreemd. We zouden ook met zijn alleen wat meer kunnen betalen voor een beter beheer. Maar eigenlijk gebeurt dat al met het besluit van Provinciale Staten.

Volgend artikel: Trappistenkaas met prijswinnaar