Stadse moestuinen
Op 30 maart gaat de eerste Tilburgse buurtmoestuin feestelijk open. In Broekhoven is hij aangelegd, achter buurthuis De Spil, tussen Piusstraat en Stuivesantplein. Het blijkt te gaan om een bijzonder project. Raadslid Tine van de Weyer kwam met het idee, welzijnsorganisatie De Twern en de Brabantse Milieufederatie tekenden voor de realisatie. Op het podium interviewt Frans Post Lise Alix, die als stagiair van de Universiteit Wageningen veel werk verzette. John Vermeer van de BMF is ook van de partij.
Tot voor kort lag er een veldje braak. Binnenkort ligt er een tuin waar 'Broekhovense groentes' vandaan komen. John Vermeer legt uit waarom de BMF in het project sprong: "Wij staan voor een groen en duurzaam Brabant en hebben gemerkt dat je met voedsel, de boodschap van duurzaamheid goed kunt overbrengen. Mensen eten drie keer per dag."
In Tilburg Noordoost is daarom een plan bedacht voor regionale voedselvoorziening. Verder brengt de BMF in een ander project in kaart hoeveel een Tilburger eigenlijk eet. Het blijkt te gaan om 2,7 kilo per dag, inclusief drank. "Over het geheel genomen praat je met 210.000 inwoners over 540 ton voedsel per dag. Dat gaat er in en er ook weer uit."
Vrouwen
Lise Alix kwam op de buurtmoestuin af omdat ze sociologie studeert. "Mijn onderwerp is de sociologie van het platteland. Daar zie je tegenwoordig allerlei veranderingen. Boeren stellen hun bedrijven steeds meer open voor de stedeling. Je krijgt wel megastallen maar ziet ook multifunctionele landbouw met zorgboerderijen en boerderijcampings. Van de andere kant krijgen in de stad mensen meer interesse in streekproducten. Ze willen weten waar hun voedsel vandaan komt. En dan is een buurtmoestuin een aardig project."
Lise ging voortvarend te werk. Eerst bracht ze de mensen bij elkaar. Het terrein lag er al bij De Spil. Tijdens de vrouweninloop bleek vrijwel iedereen wel mee te willen doen. Een andere groep allochtone vrouwen liep ook al met plannen rond. Beide groepen werden door Lise bij elkaar gebracht: "Belangstelling is er genoeg, er komen nog steeds mensen op me af." Mannen zijn er nog niet veel, maar dat kan een kwestie zijn van tijd.
Geassisteerd door tuinontwerper Arjan de Vries werd een professioneel tuinplan gemaakt. Uiteindelijk rolde er een vrij strak ontwerp uit, met veel individuele perceeltje en een klein stuk gemeenschappelijk. "Op die manier krijg je niet zo snel ruzie." Het geld werd bij elkaar gebracht door het Oranje Fonds, de Rabobank en de gemeente Tilburg (Verrijk je Wijk). Bedrijven bleken ook best bereid te sponsoren, was het niet met geld dan wel in natura. Intratuin en diverse kwekerijen leverden zaden en gereedschap.
Grote opbrengst
John Vermeer wijst op de duurzaamheidsvoordelen van een buurtmoestuin. Je bespaart op transport want de groente staat om de hoek. De biodiversiteit neemt toe want een moestuin is interessanter dan een kaal veldje. Sociale winst is er ook want mensen komen via de tuin met elkaar in contact. Verder moeten de financiële baten niet worden onderschat. Er komt best veel groente af. Parijs kent veel buurtmoestuinen en daar besparen gezinnen vijf- tot zevenhonderd euro per jaar op inkopen.
Over de sociale veiligheid maken de initiatiefnemers zich geen zorgen. Er staat een hek om de tuin en de gebruikers hebben de sleutel. Bovendien, weet Lise: "De ervaring met andere tuinen leert dat als er geen hek staat, mensen ook niet de neiging hebben om dingen kapot te maken of te gaan stelen."
In een oogwenk blijken er alleen al in het publiek tien belangstellenden te zijn die ook wel een buurtmoestuin zouden willen. Voor deze menen heeft de BMF een handzaam stappenplan gemaakt. Eind maart wordt de moestuin officieel geopend en zit Lises stage erop. Ze gaat een eigen moestuin beginnen, "en natuurlijk gewoon mijn scriptie schrijven. Misschien kom ik na mijn afstuderen wel in Tilburg terug."
Volgend artikel: Bezuinigen met beleid
Extra informatie
Draaiboek Buurtmoestuinen van de BMF, samengesteld door Lise Alix (pdf-document, download 3,5 MB)
Foto’s: Wendy Presser
Verslag: Hans van den Berk
