Een shopping mall is slecht voor Tilburg

(column uitgesproken door Arjen Roos, raadslid LST)

Toen ik dit stukje gisteren schreef, was het 1 april. Geen wonder dat ik terug moest denken aan een flauwe grap van de gemeente Tilburg in 2007. In een landelijke advertentiecampagne richtte de gemeente zich op mensen van buiten Tilburg die een zogenaamde ‘herinneringsfout’ zouden hebben. De tekst luidde als volgt: “Met klem wijzen wij u op een geconstateerde herinneringsfout in het product ‘Tilburg 1933-1994’. De kans bestaat dat uw herinneringen aan Tilburg niet overeenkomen met de werkelijke situatie.” En er volgde een waarschuwing: “Bij gebruik van foutieve herinneringen kunnen tranende ogen en pijn in het hart optreden. Wij verzoeken uw geopende herinneringen terug te brengen naar Tilburg. Bij bezoek krijgt u gratis een nieuwe herinnering. De meest ernstige montagefouten in de herinneringen aan Tilburg die zijn aangetroffen heten ‘saai arbeidersdorp’en ‘lelijke industriestad’.

De campagne was letterlijk bedacht in de burgemeesterskamer. Burgemeester Vreeman staat er om bekend dat hij het prachtig vindt om Tilburg te transformeren. En uit die campagne blijkt ook hoe ernstig men Tilburg op de schop wil nemen. Het stadsbestuur is er alles aan gelegen om Tilburg op de kaart te zetten. Terwijl andere steden gewoon zichzelf heten, moet Tilburg blijkbaar kost wat kost een nieuwe identiteit krijgen. Recent sprak burgemeester over de citybranding voor Tilburg voor de Bestuursacademie. Exponenten van zijn veranderingsdrift zijn bijvoorbeeld het Adje-theater (of beter: het voormalige Adje-theater…) en de T-parade etc. Allemaal zaken waarmee de stad zich volgens Vreeman op de kaart zet. Hij noemde ook nog de mogelijke komst van een T-Dome en een mega shoppingmall die hij 'zeer onderscheidend' acht.

Met andere woorden: die Mall moet er volgens een groot deel van het college van b&w gewoon komen. Ongeacht alle onderzoeksresultaten, ongeacht alle gevolgen voor de plaatselijke middenstand, voor het milieu enzovoorts. Ik nodig u uit om die campagne met herinneringsfouten te herhalen in 2020. Hoe zou Tilburg er dan uitzien met een shopping mall? Niet Tilburg maar de giga-Mall zou op de kaart staan. De winkelpanden op de Heuvel zouden wellicht gebruikt worden voor de legale wietteelt. De Heuvel zou daardoor wel een stuk groener zijn. Maar zelfs bij een groene Heuvel, zonder reclameterreur, zou Henk Kuiper de tijd nog niet rijp achten om zijn lindeboom terug te planten.

De Heuvel had in 2008 al te lijden onder een omzetdaling van tegen de 15 procent als gevolg van internetverkopen en de concurrentie van bouw- en meubelmarkten aan de rand van de stad. Los van de kredietcrisis. Daar zou je dan met boerenverstand toch geen mall meer bijzetten?

In het najaar van 2008 riepen onderzoekers al dat de tijd van het grote funshoppen definitief voorbij was. Maar het college wilde niet luisteren!

De reclameterreur van die shopping Mall zou jaarlijks vele miljoenen bezoekers per auto lokken. En wie zou er gelijk hebben: de onderzoekers van Royal Haskoning en Goudappel Coffeng of Rijkswaterstaat die in een gepeperde brief de vloer aanveegde met de onderzoeksresultaten van de bureaus. Het giga-winkelcentrum zou veel meer autobezoek aantrekken dan werd aangenomen. Wel tot 2 tot 3 keer zoveel. De bureaus vergelijken de Mall met bijvoorbeeld de Efteling die hele gezinnen zou lokken. Rijkswaterstaat baseert zich op vergelijkbare centra.

In het 'zwartste scenario' van niet 10, maar 14 miljoen bezoekers per jaar komt Rijkswaterstaat uit op dagelijks 42.000 autoritten. Inbegrepen zijn dan 500 vrachtritten, 200 meer dan de onderzoekers hanteren. 'Te laag ingeschat' noemt Rijkswaterstaat dat. In een recent gesprek wees een woordvoerder van Rijkswaterstaat op ‘wishful thinking’ bij het stadsbestuur.

Vast staat dat de gemeente nu nog steeds met de oude aannames werkt waardoor de effecten van die shopping mall op het gebied van luchtkwaliteit (te denken aan extra uitstoot fijnstof) en geluidshinder en verkeersdruk net onder de (wettelijke) normen blijven. Als we rijkswaterstaat mogen geloven, worden alle normen echter overschreden.Ook de gemeentelijke ambities op het gebied van klimaat zouden niet overeind kunnen blijven.

Bovendien meet de gemeente alleen de effecten op eigen grond. Als we uit mogen gaan van het concept waarbij er van heinde en verre bezoekers komen met een herinneringsfout dan zouden het stadsbestuur en projectontwikkelaar OVG conform het principe de bedenker/c.q. vervuiler betaalt, de rekening mogen krijgen van al dat extra autoverkeer dat naar die zogenaamde unieke Mall komt. Op basis van het veroorzakersprincipe uit de nota Mobiliteit is de gemeente al verantwoordelijk voor het oplossen van de verkeersdruk. Laat de gemeente en OVG ook verantwoordelijk zijn voor de overige effecten. Laten ze die maar compenseren.

Reken maar uit: 14 miljoen bezoekers in 9,3 miljoen auto’s, die gemiddeld 200 kilometer rijden, zijn goed voor 1,9 miljard kilometers per jaar met een totale CO2-uitstoot van 400 miljoen kilo CO2.Om dat te compenseren zouden de vervuilers 6 miljoen zonnepanelen moeten plaatsen of 20. miljoen bomen moeten planten. Dat zou 5000 hectare bos zijn. Ter vergelijking: de Loonse en Drunense duinen zijn maar 3500 hectare en landgoed de Utrecht 2100 hectare.

Tilburg moet die mall helemaal niet willen. Recent bleek nog dat de grootste mall-eigenaar ter wereld, Westfield vorig jaar een verlies heeft geleden van een miljard. Westfield in Londen, pas vorig jaar oktober geopend, heeft nu al te kampen met leegstand. Tilburg zou zich moeten onderscheiden door TEGEN de Mall te kiezen en VOOR duurzame ontwikkelingen. In de stad klinkt steeds luider het pleidooi voor meer respect voor de oude structuren van de stad. Om te spreken met de woorden van de 94-jarige Tilburgse architect Noud Heerkens: “Nieuwbouw moet niet concurreren met het oude of dat zelfs ontkennen, zoals nu vaak het geval is, maar daar harmonieus op aansluiten'. Als de linten en herdgangen de botten zijn van Tilburg, de Heuvel en de buurtcentra het hart en de longen, dan is onze middenstand onze ruggegraat. En die moet gezond blijven!

Volgend artikel: 'Stimuleer lokale productie groene energie'