De Brabantse Steden:

Vijfmaal winst voor het klimaat

De B5 -bestuurlijk jargon voor de vijf grootste Brabantse steden- hebben allemaal medewerking verleend aan dit Milieucafé. We stelden hen de vraag wat ze doen aan klimaatbeleid, en hoe ver ze op stoom zijn met het realiseren van hun ambities. Twee wethouders konden persoonlijk een toelichting komen geven: Paul Smeulders van Helmond en Berend de Vries van Tilburg. De andere drie waren verhinderd maar maakten wel een filmpje of leverden informatie.

Tilburg

Berend de Vries (D66) verzorgt een pitch van drie minuten. Hij begint met een korte omweg langs de circulaire economie en toont een indrukwekkende grafiek van wat een Tilburgs huishouden gemiddeld per jaar in de afvalbak gooit. In 2010 was dat nog 254 kilo per jaar (en de jaren daarvoor lag dat getal globaal even hoog). Op dit moment is een niveau haalbaar van 160 tot 150 kilo per jaar en in 2019 moet de 140 kilo haalbaar zijn. Bijna een halvering dus, waarmee het beleid succesvol is. "De acceptatie van maatregelen loont en de afvalstoffenheffing kan dan ook naar beneden."

Tilburg kent een breed klimaatbeleid. De Vries showt enkele voorbeelden: op sportcomplex T-kwadraat in Stappegoor liggen 1.938 zonnepanelen die 426.000 kWh per jaar aan stroom opwekken. De aanpalende Ireen Wüst ijsbaan is goed voor 2.996 panelen en 700.000 kWh per jaar. In totaal wekte Tilburg vorig jaar 40 Mw op aan hernieuwbare energie. De gemeenteraad heeft recent een energievisie vastgesteld waarin hij de ambities zelfs nog wat aanscherpte. Het college had gemikt op 1,5 procent groei en evenveel energiebesparing per jaar; de raad schroefde beide streefcijfers op naar 2 procent. "Zelfs de toch als rechts bekend staande VVD-er Roel Lauwerier stemde voor!"

Volgende dia: een Nul-Op-de-Meter woning aan de Zuringhof. "Er ligt een enorme opgave bij het verduurzamen van de bestaande woningvoorraad. Ruim 4.000 woningen zijn de afgelopen jaren aangepakt. Op dit moment zijn 100 NOM-woningen gerealiseerd. Vele honderden zullen er komen in de nieuwbouw en in komende renovatieprojecten."
Corporaties zijn het makkelijkst om de transitie mee te maken, weet de wethouder. Individuele eigenaren zijn ook wel te overtuigen – daar zijn vijf demonstratiewoningen voor gerealiseerd. Verenigingen van Eigenaren echter zijn het lastigst om te krijgen. Een eerste grote project moet in 2018 van de grond komen. Maar De Vries heeft een grote wens richting provincie. De financiering van VVE-projecten is een lastig vraagstuk want meestal zijn er te weinig reserves gespaard. Hier zou de provincie een mooie bijdrage kunnen leveren in de vorm van financiering onder aantrekkelijke voorwaarden.

Tilburg kent een algemene doelstelling om in 2045 energieneutraal te zijn

Den Bosch

Wethouder Jan Hoskam (VVD) was graag van de partij geweest maar helaas moest hij als locoburgemeester de afscheidsvergadering van burgemeester Ton Rombouts voorzitten. Hij verschijnt in een filmpje. Hoskam vertelt dat 's-Hertogenbosch tot twee keer toe is genomineerd voor de titel van European Green Capital. Hij is trots dat er met het bedrijfsleven afspraken zijn gemaakt voor energiebesparing en CO2-reductie. De afgelopen tien jaar is de CO2-uitstoot teruggelopen maar opvallend is dat deze reductie nu standhoudt ondanks het herstel van de economie.

Den Bosch kent vier windmolens en er liggen zonnecollectoren op gemeentegebouwen. De provinciehoofdstad wil in 2050 energieneutraal zijn en dat betekent een investeringsopgave van 3,4 miljard euro... De wethouder ziet veel mogelijkheden voor biogas. Windmolens vindt hij 'moeilijk' en ziet hij vooral als een opgave voor Nederland als geheel. Lokaal geven ze al snel problemen met het draagvlak onder omwonenden. Den Bosch zou best een groot windmolenpark willen realiseren maar ironisch genoeg werpen uitgerekend provinciale regels daarbij belemmeringen op...

Den Bosch wil in 2035 de gebouwde omgeving klimaatneutraal hebben en in 2050 de gehele gemeente. Voor 2020 is het doel: de eigen gemeentelijke organisatie klimaatneutraal

Breda

Ook de Bredase wethouder Paul de Beer (D66) had verplichtingen in de gemeenteraad. De belangrijkste wapenfeiten komen voorbij in een serie dia's. In de waterzuivering Nieuwveer komt bij het zuiveren van rioolwater, biogas vrij. Hiermee wordt groene stroom opgewekt voor het eigen zuiveringsproces. Bij het opwekken van de groene stroom komt ook warmte vrij en die gebruiken het waterschap Brabantse Delta en de gemeente om de wijk Bouverijen te verwarmen. Het Groene Warmtestation en het warmtenet zorgen zo voor de verwarming van ongeveer 450 woningen.

Verder is op 18 juni 2017 in Breda Nederlands grootste door burgers gerealiseerde zonnepanelenveld geopend: de ZonneWIJde. Er wordt meer dan 1.000 Mw opgewekt. Normaal worden velden van een dergelijke omvang gerealiseerd door energieleveranciers. Maar de ZonneWIJDe is volledig in eigendom van 637 burgers, die het in een coöperatie besturen. Via dit soort projecten wil Breda in 2044 een CO2-neutrale stad zijn. Langs de lijn van duurzame energie en door ruim 50% energie te besparen.

Breda wil in 2044 CO2-neutraal zijn. Voor 2020 zijn de doelen: 45% CO2-reductie tov. 2006; 20% duurzame energie; 2% energiebesparing per jaar

Eindhoven

Wethouder Mary-Ann Schreurs (D66) vertoeft in het buitenland naar ook zij figureert in een videoboodschap. In een razend tempo meldt ze waar ze trots op is: ten eerste het Really Science project waarin ze proberen om 'afval nul' te realiseren. Door er biogas van te maken of nieuwe producten. Verder onderscheidt Eindhoven zich met Woonconnect, waarin woningen worden gedigitaliseerd. Kern van de gedachte is dat voor elke woning tijdens de levensduur, specifieke maatregelen getroffen kunnen worden op maat voor de bewoners. Zodat je oplossingen krijgt die werken voor hén. Doel is om huurders en kopers maximaal te ontzorgen: iedereen is in beginsel voor energiebesparing maar je moet het voor alles makkelijk maken. Geprobeerd wordt om samen met Den Bosch dit project op te schalen voor heel Brabant.

Eindhoven wil in 2045 energieneutraal zijn. Voor 2020 is het doel: 8% CO2-reductie tov. 1990. Voor 2030: 55% CO2-reductie tov. 1990

Helmond

De Helmondse wethouder Paul Smeulders (GroenLinks) is persoonlijk aanwezig en sluit de rij. Hij beschouwt duurzaamheid als iets van de stad. Hij is begonnen om de ambitie aan te scherpen. Helmond moet nu klimaatneutraal zijn in 2035, en niet zoals oorspronkelijk geformuleerd 2045. Een dergelijk vergezicht kun je als gemeente nooit alleen bereiken, daarbij zijn alle partijen nodig. In 2015 is een grote conferentie gehouden en heeft men zich drie dagen gebogen over die nieuwe ambitie. Iedereen deed mee: de Vlisco, de woningcorporaties, middelbare scholieren, mensen die waren uitgenodigd via een wildcard. In totaal 120 personen kwamen tot een versnellingsagenda die unaniem is aangenomen in de gemeenteraad.

Paul projecteert een filmpje over duurzame sportverenigingen. Tennisvereniging Carolus vertelt dat ze LED-lampen hebben geïnstalleerd bij de tennisbanen. Deze hoeven niet voor te gloeien, je kunt ze uit- en aanzetten omdat ze direct op vrijwel volle sterkte branden. Dat bespaart energie. Verder is een watertappunt geplaatst en brengen mensen hun eigen flesjes mee. Via dubbele prullenbakken wordt afval gescheiden ingezameld. Tot slot gaat Carolus beginnen met zonnepanelen.

Smeulders vertelt dat er 500.000 euro beschikbaar is voor sportclubs die willen verduurzamen. Daarnaast is 3 miljoen uitgetrokken voor het gemeentelijk vastgoed. Maar het meest trots is de wethouder op het Energiehuis. Mensen kunnen daar alle dagen van de week binnenlopen en onafhankelijke voorlichting krijgen. Gegeven door gepensioneerden die beschikken over ervaring en een groot netwerk.

Een groot project dat in de pijplijn zit is geothermie (aardwarmte). Hiermee moet gasloos bouwen haalbaar worden. De klassieke vorm van stadsverwarming [restwarmte aftappen van een fossiele energiecentrale] is niet duurzaam. Over een maand gaan er vanuit Helmond wagentjes rijden door de regio. Ze brengen de ondergrond in kaart om te kijken of die geschikt is voor ultradiepe geothermie. Daarvan kan Helmond profiteren maar ook grote bedrijven als Campina in Veghel.

Helmond heeft zijn eerste klimaatbegroting opgesteld. De totale uitstoot van C02 en het energiegebruik staan nu naast elkaar en het blijkt dat er nog een ongelooflijk grote opgave ligt. Nu al is zeker dat de stad het zonder extra maatregelen niet gaat halen. Op de derde klimaatconferentie (12 oktober) zullen nieuwe stappen worden gepresenteerd.

Helmond wil in 2035 klimaatneutraal zijn. Voor 2020 zijn de doelen 20% CO2-reductie tov. 1990, en 20% duurzame energie

Volgend artikel: Hoe doen de steden het?