Elektrische auto's: comfortabel
en nog niet erg praktisch

Auto's en milieu - echte vrienden zullen ze nooit worden. Toch is het belangrijk om auto's milieuvriendelijker te maken. Want er rijden er nogal veel van rond en wereldwijd zullen het er eerder meer worden dan minder. Het Milieucafé besteedt vrijwel nooit aandacht aan auto's. Al werd zes jaar geleden wel de Toyota Prius gepresenteerd - destijds de eerste hybride auto die op stroom en benzine kan rijden.

Als het gaat over auto's op stroom zijn stevige discussies te voeren over de milieuwinst (naast de auto) versus de milieuhinder (bij de elektriciteitscentrale). Of het beslag dat de vele accu's leggen op zeldzame metalen en mineralen. Vanavond in het Milieucafé staan we echter stil bij de meest praktische vragen rond het gebruik. Hoe lang kun je erin rijden, wat kost zo'n ding en, mede namens de gemeente: waar kun je aan het stopcontact?

Sinds de Prius kwamen meer hybrides op de markt, van meerdere merken. Daarnaast zijn nieuwe stappen voorwaarts gezet. De volledig elektrische auto lijkt volwassen te zijn geworden. Zo werd in 2012 de Opel Ampera auto van het jaar. Een jaar eerder viel dezelfde eer te beurt aan de eveneens elektrische Nissan Leaf. De Tesla geldt sportief gesproken als een zeer serieuze auto. Presentator en automobilist Frans Post projecteert een historische foto van de Tesla: hij krijgt de eerste bon voor te hard rijden met een elektrische auto in Nederland...

We gaan praten met Nissan-dealer Frans Koppens. Aan het begin van de avond had hij speciaal voor de gelegenheid, een blauwe Nissan Leaf geparkeerd voor de deur van Paradox. Helaas viel toen de regen met bakken uit de hemel. Nu is de auto weg want Koppens heeft geen ambitie om de eerste elektrische parkeerbon van Tilburg op zijn naam te schrijven.

De verkoop van elektrische auto's is nog niet om over naar huis te schrijven. Ze maken nog maar 0,3 procent van de totale autoverkopen uit. Vooral particulieren negeren de auto op accu's: van januari 2010 tot en met januari 2012 zijn welgeteld 58 exemplaren aan een particulier verkocht. De best verkochte merken zijn de Nissan Leaf en de Smart Fortwo Electric Drive. De Peugeot Ion volgt op afstand. De verkoop in 2012 lijkt iets aan te trekken. We vermoeden dat hoge brandstofprijzen hierbij een handje zullen helpen.

Bezwaren
Frans Koppens beaamt dat het nog niet storm loopt in de showroom. Zakelijk is er overigens veel meer interesse. In totaal werden de laatste twee jaar 329 exemplaren verkocht. Aan de auto's kan het niet liggen, vind de ervaren verkoper. "De Nissan Leaf is een hele echte auto."

Toch lijkt de consumentenbeleving anders. Mensen sommen vele praktische bezwaren op als ze worden bevraagd over elektrische auto's. Ze vrezen de kleine actieradius. Zien weinig in lange oplaadtijden. Vinden dat er te weinig locaties zijn waar ze de auto aan het stopcontact kunnen leggen. Verder is er weinig keus in modellen. Tel daarbij op dat auto's met alternatieve aandrijving relatief duur zijn in aanschaf en je hebt een recept voor mislukking in handen. Toch?

Koppens laat zich niet van de wijs brengen. De bezwaren kloppen volgens hem geen van allen. Nu vooruit, ééntje dan. De vrees dat men voor paal staat met een dergelijk voertuig. "Dat klopt," grapt de verkoper. "Je staat inderdaad vaak bij een laadpaal."

Hoe realistisch is de ambitie van het kabinet om in 2025, 1 miljoen elektrische auto's te hebben rondrijden in Nederland? Men schijnt in 2050 zelfs volledig te willen overgaan op stroom.
Frans Koppens is er nuchter onder: hij beschouwt het scenario als onontkoombaar. "Fossiele brandstoffen raken op. Accu's worden steeds beter. Ik verwacht niet dat het wagenpark ooit voor 100 procent elektrisch wordt. Maar het marktaandeel gaat wel per jaar verdubbelen."

Aantrekkelijk
Als autoverkoper kent Frans de mensen en de markt. Uiteindelijk is het imago van een auto een kwestie van perceptie. Wat is ervoor nodig om de trend te keren? Wat is in zijn ogen de kritische succesfactor?
Onbekend maakt onbemind en dus moet de nieuwe techniek breder bekend worden, is zijn analyse. "En dat kan het beste door een auto gewoon te proberen. Door er zelf in te rijden. Ikzelf was altijd wat ze in Top Gear een 'petrolhead' noemen. Er stroomde zogezegd benzine door mijn aderen. Maar ook ik ben om: deze auto rijdt stil en is zeer soepel. Het comfort is geweldig. En dus is mijn boodschap aan de overheid: er zijn laadpalen nodig. Hoe meer, hoe beter."

Toch lijkt een weekendje Parijs met de elektrische auto nog niet aan de orde, werpt Frans Post (Toyota Land Cruiser) op. De actieradius van 175 kilometer oogt daarvoor nog te beperkt. "Over tien jaar kan het wel," riposteert de andere Frans. "Een kwestie van technologische ontwikkeling. En als we het er toch over hebben: ook aan de prijs moet wat gebeuren."

Auto's als de Opel Ampera en de Nissan Leaf moet je plaatsen in de middenklasse, tegenover bijvoorbeeld de Volkswagen Golf en de Opel Astra. Koppens rekent voor dat een typische middenklasser 23 a 24 duizend euro kost. Voor de Nissan Leaf moet een particulier 35 mille neertellen. Daar staat wel wat tegenover. Want rijden op stroom is wel degelijk goedkoop. "Ik kan voor 2 euro aan elektriciteit, 100 kilometer rijden."

Belasting
De zakelijke markt blijkt heel anders naar elektrische auto's te kijken. "Daar zitten meer calculators. En Leafhebbers." Elektrisch rijden brengt grote fiscale voordelen met zich mee. De fiscale bijtelling voor leaserijders is op dit moment nog nihil. Volgens het vijfpartijenakkoord zal deze over twee jaar naar 7 procent gaan maar dat is nog steeds een aantrekkelijk tarief. De zakelijke eigenaar mag ook veel meer afschrijven: 75 procent van de aanschafprijs in het eerste jaar.

Nu we wethouder Berend de Vries in de zaal hebben kan de vraag worden gesteld naar de rol van de gemeente. Hoe staat Tilburg hierin? Werkt men actief aan een dekkend netwerk van oplaadpalen? Het antwoord is ja en nee. "Wij zien veel gemeenten lukraak palen neerzetten. Tilburg doet het anders. Wij willen geen palen op plekken waar niemand ze gebruikt. De gemeente ziet ze graag op een logische plek, liefst in de buurt van parkeergarages. Of op eigen terrein van een bedrijf - daar waar zakelijke rijders parkeren. In het algemeen zoekt de gemeente de beste plekken op in het openbaar gebied."

Er blijken contacten te zijn met stichting E-laad, die namens de netbeheerders bezig is om Nederland voor te bereiden op de komst van het elektrisch rijden. Men plaatst 10.000 laadpalen op openbare plaatsen maar desgewenst ook bij mensen voor de deur. Tilburg heeft de afspraak gemaakt dat er het komende jaar 10 palen worden geplaatst. Dus belangstellenden kunnen zich melden: "Tilburg toetst vooral of ze verrijzen op plekken waar mensen ze willen gebruiken."

De gemeente kan overigens wel een stevig handje helpen, weet Frans Koppens. "Nissan heeft recent honderd auto's in Amsterdam afgeleverd. Mensen die er een kochten kregen van de gemeente een gratis laadpaal en een eigen parkeerplek. Die actie ging als een speer."
De verkoper merkt op dat laadpalen niet zaligmakend zijn: je kunt je auto ook gewoon ('s nachts) thuis opladen. De Vries vult aan dat er ook in Tilburg snellaadpalen worden gerealiseerd bij benzinestations. "Daarover zijn we in gesprek. Voor de eerste 'green deals' hebben we 2 ton beschikbaar."

Lantaarnpaal
De zaal laat zich bij dit onderwerp niet onbetuigd. Raadslid Tine van de Weyer komt met een creatief idee: er worden veel lantaarnpalen vervangen. Waarom realiseer je dan niet meteen een elektrisch oplaadpunt? Zo loop je op de ontwikkelingen vooruit.
Een andere bezoeker verwacht dat mensen vooral zelf thuis zullen gaan laden. Hij vraagt zich af hoe lang dat duurt. Koppens meldt dat op een snellaadpunt, na 20 minuten 80 procent lading wordt bereikt. Dat is precies één kop koffie. Thuis duurt het laden langer. En de gemiddelde aansluiting voor een lantaarnpaal is helaas niet geschikt voor een krachtige laadstroom.
Een derde bezoeker herinnert eraan dat stroom op zich niet duurzaam is. Als de stroom uit een kolencentrale komt, levert de elektrische auto weinig milieuwinst op.

Is de elektrische auto nu volwassen of hebben we te maken met een vroeggeboorte? Al met al is de vraag niet eenduidig beantwoord. Je moet als consument goed nadenken waar je aan begint. Dat merkte de redactie ook, toen we drie testrijders aan het werk wilden zetten in de Nissan Leaf en de Opel Ampera. Je kunt dus niet simpelweg drie proefritten achter elkaar plannen in één elektrische auto. Want het voertuig moet dan tussentijds worden opgeladen.

Die testritten houdt u van ons tegoed. En ook over de laadpalen zullen we vast nog wel meer horen in het Milieucafé.

Volgend artikel: Lenteakkoord