Energieslurpende bedrijven
Ondernemen met duurzame energie
In het allereerste Akkoord van Paradox in 2010 was duurzame energie al een thema. Toen ging het over het isoleren van woningen. Later is de thematiek verbreed naar duurzame energie. Dit kwam mede door het Akkoord van Parijs, dat landen verplicht om in 2045 energieneutraal te zijn.
De aandacht lijkt tot nu toe vooral uit te gaan naar de woningbouw; eigenaren en huurders die 'van het aardgas af moeten'. Maar hoe zit het met bedrijven? Je hebt ze in alle maten, van kleine ateliers tot grote energieslurpers. Hoe zit het in Tilburg? En wat doet de gemeente aan het beperken van hun fossiele energiegebruik?
Eerst een korte peiling voor de zaal via de mentimeter. Hoeveel energie gebruiken de Tilburgse bedrijven in vergelijking met de inwoners? Het publiek denkt in grote meerderheid dat bedrijven 'meer' of 'veel meer' gebruiken. In werkelijkheid blijkt het even veel te zijn.
Een tweede vraag stemt positief. Hoeveel bedrijven (landelijk) willen verduurzamen? Meer dan je zou verwachten, zo blijkt: het percentage is 93%.
Ontnuchterend is dan weer het aantal bedrijven dat de daad bij het woord voegt. Slechts 5% treft concrete maatregelen.
Fuji
Er is kortom draagvlak voor beleid en er valt nog veel winst te behalen. Voor de Tilburgse situatie is Fuji een interessant bedrijf. Het is een stevige energiegebruiker en het maakt al jaren werk van verduurzaming. Te gast is Albert van Maren, president van Fujifilm Manufactoring Europe BV en als zodanig opvolger van Peter Struik.
Fuji blijkt inderdaad een grote verbruiker van zowel gas als elektriciteit. Dit is ook wel logisch, vertelt Van Maren, want we zetten grondstoffen om in producten. Fuji maakt kleurenpapier voor fotografie, offsetplaten, membranen en media voor celkweek. Fujifilm heeft voor het maken van fotopapier, offsetplaten en membranen jaarlijks zo'n 100 gigawatt uur aan elektriciteit nodig, vergelijkbaar met het gemiddelde stroomverbruik van ongeveer 30.000 huishoudens.
De eerste stap die het bedrijf zette is het plaatsen van een aantal windturbines, samen met een energieleverancier. Op dit moment draait Fuji volledig op groene stroom, dankzij de vijf windmolens op eigen terrein en vijf andere in een windmolenpark op Tholen. De volgende stap wordt het vergroenen van de gasvoorziening. En er zijn plannen voor het plaatsen van een gigantische elektrische boiler met een capaciteit van 5 Megawatt. Hiermee worden twee van de fabrieken energieneutraal.
"Onze ambitie is om in 2030 energieneutraal te zijn," verklaart Albert van Maren. "We wekken nu vooral op voor onszelf, samen met Eneco. We willen nog wel meer stroom gaan opwekken maar daarvoor moeten we gaan samenwerken met andere bedrijven in de regio. We onderzoeken nu samen met Agristo de mogelijkheid om hun restwarmte te gaan gebruiken." (Agristo is de buurman van Fuji op Vossenberg en een grote verwerker van aardappelen, red.]
Kan de gemeente nog iets betekenen voor bedrijven? "De gemeente Tilburg speelt al een hele goede rol," weet Van Maren. "Ze initiëren samenwerking en hebben ook een soort regiefunctie. Waar we concreet tegenaan gaan lopen zijn de fysieke grenzen van het elektriciteitsnetwerk. De gemeente zou sommige stukken van dit netwerk voor bedrijventerreinen kunnen verzwaren, zodat het geschikt wordt voor stevige vormen van energie-opwekking en teruglevering aan het net."
"Ik begrijp het imago van grote bedrijven als energieslurpers," besluit Albert van Maren. "Wij proberen daar zelf alles aan te doen. Maar het belang van bedrijven is breder – we zorgen ook voor hoogwaardige werkgelegenheid. Wat mij betreft is het nieuwe college van harte welkom bij Fuji om een keer te komen kijken. En hetzelfde geldt voor het publiek van het Milieucafé."
Een uitnodiging die staat en waar we de CEO graag aan houden.
Aanpak
Bedrijven zijn tot nu toe onder de radar gebleven maar potentie is er in elk geval genoeg. Tot nu toe is vooral gewerkt met positieve impulsen in de vorm van subsidies en samenwerking. Wat minder vrijblijvendheid ligt in de rede als je de doelen van Parijs wilt halen. Het doel van de gemeente is dat in 2045 alle bedrijven in Tilburg 'energiehubs' zijn. Tot nu toe wordt vooral gewerkt met stimuleringsinstrumenten. Het beleid is gericht op versnelde energiebesparing en meer opwekken van duurzame energie. Dit moet gestalte krijgen via samenwerking en convenanten; concreet is het doel 2% besparing per jaar. Waar nu zonnepanelen liggen op 13% van het beschikbare oppervlak, moet dit toegenomen zijn tot 25% in 2030.
Een dia laat zien hoeveel bedrijven er op Loven nog geen zonnepanelen hebben (daken rood gekleurd). Op Vossenberg is de situatie wat beter. Maar nog lang niet optimaal… Bestuurlijk gezien blijkt echter dat er in de verkiezingsprogramma's van politieke partijen, eigenlijk niet veel aandacht is voor de verduurzaming van de bedrijventerreinen.
Lucia Kleinegris is als expert al vaker in het Milieucafé geweest. Ze is nog niet bepaald enthousiast over de doelstelling van 2 procent besparing per jaar; "daar gaan we 2045 niet mee halen". Lucia schrok ook dat slechts 5% van de bedrijven concrete maatregelen neemt. "Daar moeten echt een paar tandjes bij," zegt Lucia. "Stimuleren werkt maar alleen stimuleren niet. Bedrijven werpen steeds andere bezwaren op. Een paar jaar terug waren volgens ondernemers maatregelen niet haalbaar omdat energie te goedkoop was. Nu zijn ze niet haalbaar omdat energie te duur zou zijn…" De zaal grinnikt instemmend.
De vrijblijvendheid moet ervan af, bedoelt Lucia. "Er is al veel gestrooid met wortels, het wordt tijd voor de stok! De gemeente kan eenvoudig strengere eisen stellen bij de aanleg van nieuwe bedrijventerreinen en de uitgifte van grond. Stel green deals gewoon algemeen verplicht. En vergeet de handhaving niet. Als bedrijven ondanks alles niet mee willen doen; overheden kunnen veel strenger gaan handhaven op de aloude wet Milieubeheer. [De wet Milieubeheer bepaalt al sinds 1993 dat bedrijven die een investering in duurzame energie binnen vijf jaar kunnen terugverdienen, wettelijk verplicht zijn deze investering te doen, red.] Daar is dus geen nieuwe wet voor nodig, alleen moet je zaken wel gaan controleren. Hier ligt een schone taak voor de omgevingsdiensten."
Twee zaken moeten Lucia Kleinegris nog van het hart. "Als adviseur heb ik vaak meegemaakt dat bedrijven eigenlijk hun investering binnen twee jaar eruit willen hebben en vaak nog sneller. Dat is niet reëel en ook niet redelijk. Ik zeg: de wettelijke termijn is vijf jaar, laten we daar gewoon van uitgaan en daar ook op handheven."
Concrete ergernissen van Lucia zijn herkenbaar: "De vele terrasverwarmers in de horeca. Tegenwoordig zie je zelfs terraskoelers. Winkeldeuren van kleine zaken die wagenwijd openstaan bij kou. En laten we het onderwijs niet vergeten. Recent is daar 8,5 miljard euro naar gestrooid. Dit geld kan ook gebruikt worden voor het installeren van fatsoenlijke ventilatiesystemen. Daarmee sla je ook een slag bij de pandemiebestrijding."
De zaal krijgt ook gelegenheid om suggesties in te brengen via de mentimeter. Daarbij komen dezelfde items voorbij als besproken zijn: verleiden maar ook een stok achter de deur. Met als uitschieters de ergernis over terrasverwarmers en de open deuren bij winkels.
Volgend artikel: Groene daken
Albert van Maren, president van Fuji
Lucia Kleinegris
Verslag: Hans van den Berk
Foto's: Wendy Presser
