In toga op de A12
Gesproken column van Reyer Gerlagh
De protesten tegen de fossiele subsidies aangevoerd door Extinction Rebellion houden aan en lijken zowaar effect te hebben. Een opvallende deelnemer aan de protesten was de Tiburgse professor Reyer Gerlagh. Als milieu-econoom is de man een gezaghebbend deskundige. Net als op de A12 stond hij op ons podium in toga. In Paradox sprak hij een column uit die hij had gemaakt voorafgaand aan de demonstratie. Die kunt u hieronder lezen en ook beluisteren.
Annemieke en Marc bespraken na afloop met hem of het dragen van een toga naar een demonstratie niet ook een onwenselijk signaal afgeeft. Het kledingstuk geldt immers als symbool van wetenschap en objectiviteit. Reyer had het vooraf besproken met de universiteit en die liet weten dat er geen bezwaar tegen is. Maar omdat de toga ook de universiteit representeert, koos Reyer er wel voor om de toga uit te trekken vlak voordat hij door de politieagenten werd meegenomen.
Wetenschapper en Activist
Goedenavond!
Op 27 mei 2023 kreeg ik mijn twee minuten fame op de NOS bij het avondjournaal. 'IPCC wetenschapper doet mee met Extinction Rebellion en demonstreert op de A12'. Tegen de fossiele subsidies. Op 9 september stond ik weer op de A12, in toga dit keer.
De vraag van de interviewers: waarom deed ik dat?
Ik stond met mijn mond vol tanden. Een wetenschapper vraagt meestal niet naar het waarom, maar naar het hoe. Hoe werkt het klimaat, hoe werkt de economie, hoe goed werken CO2-prijzen? Ook ik wil als wetenschapper vooral kennis produceren en delen.
In eerste instantie vond ik de focus op mij als persoon, in plaats van op de argumenten lastig. Ik wilde in die twee minuten op de NOS vooral uitleggen waarom we moeten stoppen met subsidies op fossiele brandstoffen. Maar de interviewers wilden vooral weten waarom ik daar stond...
Tsja, waarom? Ik heb een optimistische natuur. Zeg ik vaak tegen mezelf. Om me op te peppen. Want de data geven niet veel reden voor optimisme. De temperatuur schiet omhoog en bijna alle analyses suggereren dat we binnenkort kunstmatig zonlicht moeten gaan tegenhouden om de temperatuur leefbaar te houden voor talloze ecosystemen. Denk aan extra wolken, of stofdeeltjes in de stratosfeer.
Ondertussen betaalt de fossiele industrie geld om de wetenschap in diskrediet te brengen. Sommige van mijn klimaatwetenschapsvrienden zijn lichtelijk depressief. Het kalf verdrinkt voor onze ogen. De taak van wetenschappers is om na te denken hoe we de put moeten dempen nadat het kalf verdronken is.
Klimaatbeleid is net als 'rocket science' in de kern bijzonder eenvoudig. Er moet echtrer wel een wil zijn om iets te bereiken, en dan kom je er. Zonder wil kom je nergens. En dat is de beschrijving van de huidige situatie.
Na een tijd realiseerde ik me dat voor de burgers om ons heen, ook mijn vrienden, het veel interessanter is te horen waarom ik iets doe. Wat mij drijft. Dat valt te begrijpen in hun eigen kaders. Als je medemensen wil overtuigen dat we de natuur niet hoeven te vernielen en toch van onze welvaart kunnen genieten, maar dat we daar wel inspanning voor moeten leveren, is motivatie een krachtiger argument dan kennis.
Mijn motivatie? Ik ben in het oerwoud geboren. Mijn eerste vier jaren leefde ik in het binnenland van Suriname. Temidden van het rijkste stukje biodiversiteit op aarde. Misschien verlang ik daar nog steeds naar terug. En doet het daarom mij persoonlijk pijn om te zien hoe die natuurlijke rijkdom wordt opgeofferd voor kortdurend financieel gewin.
Ik heb positie gekozen. Ben ik nu niet meer onafhankelijk? Dat willen de klimaat- en milieuskeptici er graag van maken. Ik ben nog niet overtuigd dat ik een probleem heb. Ik ben nu meer authentiek, volgens de nieuwe normen van de social media-bubble. De combinatie van open en transparante wetenschap en persoonlijke betrokkenheid, is misschien de combinatie die het mogelijk maakt om gelijk te hebben, en het met enig geduld, ook te krijgen.
En als ik toch geen gelijk krijg, hoop ik maar dat ik het ook niet heb gehad. De 1% kans dat de klimaatveranderingen overwaaien als laatste strohalm. Wie weet is er een feedbackmechanisme dat alles oplost. Ik vermoed van niet. Ik verwacht dat we over 20 jaar net zo meewarig terugkijken naar de fossiele lobby, als dat we nu terugkijken op de periode dat de tabakslobby ons deed geloven dat roken en kanker geen oorzakelijk verband hadden. Helaas zijn er veel mensen overleden aan longkanker door roken. En over 20 jaar balen we, ik wel in ieder geval, van alle ecosystemen die voor altijd zijn verdwenen door klimaatveranderingen.
Wat kan ik daarvan zeggen? Jammer. We doen het ons zelf aan. Het is uw, en mijn, keuze of we daarin positie willen kiezen, of dat we liever 'onafhankelijk' blijven.
Volgend artikel: sosesina
Reyer Gerlagh in vol ornaat..
Foto's: Marieke Prins
Tekst: Reyer Gerlagh
