Giftreinen
Gevaarlijke Stoffen Over Het Spoor
Vanaf 2015 gaan er 7 jaar lang, aanzienlijk meer goederentreinen door Tilburg rijden. En daar zitten niet zelden gevaarlijke stoffen in... Een gevolg van het feit dat de Betuweroute (eindelijk) wordt afgemaakt aan de Duitse kant van de grens. Op zich een goed plan maar de Brabantse steden vrezen bij dit alles wel voor wat de Vlamingen noemen 'een vergiftigd geschenk'.
Aan het tweede debat nemen deel de SP (Bart van de Camp) en CDA-lijsttrekker Eric de Ridder. Arjen Roos (Leefbare Wijken & Dorpen had graag meegedaan maar bleek op het laatste moment verhinderd.
Gevaar
Presentator Frans Post en regisseur Jeroen Bezem hebben stad en land afgebeld op zoek naar deskundigen voor de inleiding. De conclusie moet zijn dat ze allemaal hard aan het werk zijn want geen van hen kon zich vrijmaken. Geen nood, research kun je zelf ook wel doen. Naar de nieuwe wet Basisnet Spoor bijvoorbeeld, die per 1 juli 2014 ingaat.
Het eerste feit dat opvalt als je in de cijfers duikt: de Betuwelijn mag dan bedoeld zijn voor het goederenverkeer, Brabant schiet er weinig mee op. In 2010 reden 750 goederentreinen door de Brabantse steden, in 2011 waren dat er 600. Echter in 2012 was dit aantal weer vrolijk opgelopen tot 790. Kortom: je kunt je afvragen voor welk probleem de Betuwelijn een oplossing was.
Dit blijkt ook als je de gevaarzetting onderzoekt. Frans Post laat een kaartje zien van de diverse bevolkingscentra langs de Brabantroute. Conclusie: Tilburg loopt het hoogste risico – als er iets misgaat. Meer nog dan Dordrecht... Kortom: wat kopen we voor de toezegging van staatssecretaris Wilma Mansveld uit december 2013, dat ze zou zorgen voor een minimaal transport van gevaarlijke stoffen door Brabant?
Eric de Ridder: stoppen met die giftreinen
Een mooi moment voor Eric de Ridder om zijn pitch af te steken. Hij laat er geen gras over groeien:
"Goederenvervoer per spoor is een goede zaak want daarmee haal je vrachtwagens van de weg. Giftreinen echter vind ik geen goede zaak. Giftreinenvervoer leidt tot niets! Het levert geen meerwaarde op, alleen gevaar op het spoor. En dan zie je ook nog verdrukking van andere soorten vervoer optreden. We praten dus feitelijk over geldverspilling. De Betuwelijn is niet voor niets aangelegd; waarom gaan die gevaarlijke stoffen in Tilburg dan niet van het spoor? Nogmaals: het leidt alleen maar tot ellende. Een paar jaar geleden hadden we hier een bijna-ongeluk en dat moet voldoende zijn voor de bewustwording: dit soort vervoer moet gewoon gestopt worden."
Bart van de Camp reageert nuchter op het pleidooi: iedereen zal het met het CDA eens zijn. De SP is dat ook. "Maar de werkelijkheid is dat je risico's niet kunt uitsluiten. Belangrijk is daarom dat we de goede vragen stellen. Hebben we ons rampenplan op orde? De SP heeft daarnaar gevraagd en het was toen niet best. We vragen ons af: Waarom ligt Tilburg nu weer aan de achterste mem?"
De Ridder ziet in de tegenwerping de bevestiging dat fracties samen moeten optrekken richting Den Haag. "Er ligt al een motie van PvdA en D66 maar we kunnen meer doen. Veiligheidsplannen opstellen, de bouwplannen in de Spoorzone kritisch tegen het licht houden. Is het wel verstandig om bepaalde functies aan de Spoorzone te willen toevoegen. Zoeken we dan misschien wel een rare plek op? Als we iets roepen naar staatssecretaris Mansveld, dan moeten we ook kritisch kijken naar onze eigen plannen."
Van de Camp weet nog een voorbeeld: voetbalclub TSV Gudok in de Reeshof. "Men wilde daar een kinderopvang huisvesten in de kantine bij het spoor. En dat mocht dus niet! Welnu, als het in de Reeshof niet kan, dan is het in de Spoorzone ook ernstig mis."
De Ridder: "Bij kinderopvang praatje over een kwetsbare doelgroep. Dat tast het principe van het ontwikkelen van de Spoorzone niet aan".
Van de Camp: "In een bibliotheek komen ook kinderen en die zijn net zo kwetsbaar."
De Ridder vindt de uitweg: "We moeten een harde claim neerleggen bij het Rijk dat het probleem niet wordt vergroot. En we moeten het als Tilburg zelf ook niet vergroten."
Bart van de Camp: verkiezingsretoriek
De nummer 2 van de SP-lijst gebruikt zijn minuut om de zaak nog eens helder te schetsen:
"Politici zijn altijd tegen de risico's die het transport van giftige stoffen oplevert. Mijn opponent heeft gelijk: je wilt de rommel niet door het centrum van je stad. Dus moeten we ons natuurlijk sterk maken in Den Haag. Ik ben het met Eric eens dat we daarop zouden moeten inzetten.
Tot die tijd vindt de SP cruciaal de vraag: hebben we onze veiligheidsmaatregelen goed voor elkaar. Want een ramp kan dus altijd gebeuren, ook al is het risico klein. Maar: eventuele maatregelen ter preventie of compensatie gaan vele miljoenen kosten. Staatssecretaris Mansveld heeft 3 miljoen euro toegezegd maar dat is veel te weinig voor zo'n veelomvattend project. Die Haagse motie van D66 en PvdA is leuk maar die partijen steunen beide de regering. Dus eigenlijk vind ik het een beetje verkiezingsretoriek. Maar eerlijk is eerlijk, de SP doet eraan mee want wij hebben het debat op 14 februari aangevraagd."
Wederom blijken volgens De Ridder beide partijen het eens over het doel. Maar dan het hoe... - wat is nu precies de inzet in Den Haag? Voor Van de Camp is de strategie simpel. Hoog inzetten, dan kun je daarna toegeven. Dus beginnen met het volledig uitbannen van giftreinen.
De Ridder is het ook eens over de financiële inschatting. Drie miljoen is veel te weinig, zeker als het probleem in de nabije toekomst groter wordt. "Het giftransport moet met voorrang op de Betuweroute worden geduwd. Dit betekent dat alternatieve routes voor het overige goederenverkeer van belang worden als de Betuweroute wordt afgeknepen door de werkzaamheden in Duitsland."
Van de Camp weet er nog wel een: "Die Betuwelijn is vreselijk duur geweest. Ikzelf heb er ooit langs gereden en heb toen welgeteld één trein gezien. Naar die benutting zou je wat mij betreft ook nog wel eens naar mogen kijken."
Michel Jehae herinnert aan een oud debat in het Milieucafé. Toenmalig wethouder Els Aerts kondigde toen aan op het spoor te gaan liggen als het beleid niet verbeterde. Partijgenoot Eric de Ridder herinnert zich het statement: "Ikzelf heb destijds gepleit voor een slagboom. Anno nu ben ik nog steeds niet overtuigd dat de veiligheid voor Tilburg beter is geregeld. Als bestuurder wil ik best ver gaan, maar ik ga dus niet op het spoor liggen."
Bart van de Camp heeft daar minder moeite mee: "De SP is een actiepartij. Maar alle partijen kunnen burgerprotest organiseren. Waarom gebeurt dit in Tilburg niet?
De Ridder beaamt dat het CDA niet activistisch is van huis uit. "Maar we gaan u wel verrassen. Wij trekken een hesje aan en gaan mee naar het spoor!"
Daarmee is het pauze en ontstaat er veel discussie in de zaal. Twee mannen in stofjassen lopen de zaal in delen nummertjes uit. Hun plat Tilburgse conversatie gaat helaas volledig verloren in het geroezemoes.
Volgend artikel: Fijnstof
Foto’s: Wendy Presser
Verslag: Hans van den Berk
