Over de waterschappen
Tilburg heeft er twee
Op woensdag 20 maart mogen we naar de stembus voor Provinciale Staten – die op hun beurt de Eerste Kamer gaan kiezen. Maar dat niet alleen, we mogen ook stemmen voor het waterschap. De ene helft van Tilburg kiest bestuurders voor waterschap Brabantse Delta; de andere kiest het bestuur van De Dommel. Maar waar stemmen we eigenlijk voor? Wat doet het waterschap en hoeveel macht heeft het? En maakt het veel uit op wie we stemmen?
Vanavond daarom een tweeluik over de waterschappen. Eerst een gesprek met dijkgraaf Kees Jan de Vet van Brabantse Delta, en met gedeputeerde Johan van den Hout van de provincie. Vervolgens voelen we twee kandidaten aan de tand: Veerle Slegers, nummer 3 op de lijst van Water Natuurlijk bij waterschap De Dommel. En Rein Valk, de nummer 4 van het CDA voor Brabantse Delta.
De grens tussen twee waterschappen loopt dwars door Tilburg..
Aan dijkgraaf Kees Jan de Vet de vraag hoe men zo'n historisch beladen functie verkrijgt. Op papier oogt het eenvoudig: men schrijve een brief aan de Koning. De procedure blijkt gelijksoortig aan die van de burgemeestersbenoeming. De Vet is zelf burgemeester geweest en wilde ook iets in de watersector betekenen.
In Tilburg spelen twee algemene thema's: waterkwaliteit en waterkwantiteit. Schoon water dus, en voldoende water maar ook weer niet teveel. "Bij de Watersnoodramp 1953 verloren ruim 1. 800 mensen het leven. 40 procent van Nederland ligt onder de zeespiegel. Dit geeft een permanente dreiging van hoogwater. Ondanks het Deltaplan zijn onze dijken nog niet allemaal veilig. Ook in hoger gelegen gebieden kun je wateroverlast krijgen. De waterschappen zorgen dat overtollig water goed wordt afgevoerd." Afgelopen zomer is men zoals bekend juist druk geweest met de strijd tegen verdroging.
"Waterkwaliteit is een ander belangrijke taak. Bij Brabantse Delta alleen al zuiveren we 2.5 miljoen liter water per dag... Daarbij gebruiken we zo ongeveer evenveel energie als het hele Rijnmondgebied. Mede daarom heeft Brabantse Delta twee energiefabrieken, waar energie uit slib wordt gewonnen. Deze energie wordt weer gebruikt voor de stadsverwarming van Breda."
"Verder doen we samen met de provincie aan natuurontwikkeling. Dit betekent gebieden nat houden, of juist droog houden. Specifiek in Tilburg zijn we aan de westkant bezig met beekherstel. Waterbeheer is belangrijk voor natuurgebieden die deel uitmaken van de Ecologische Hoofdstructuur. Water moet daar verantwoord doorheen."
Provincie
Gedeputeerde Johan van den Hout vertelt dat de provincie formeel toezichthouder van de waterschappen is. Verder is de provincie hoeder van het grondwater, waar de waterschappen waken over het oppervlaktewater. De taken raken elkaar in natuurgebieden: beken stromen vaak door natuurgebied, en dan gaat beekherstel samen met natuurontwikkeling. "Tot slot moeten we formeel ook de benoeming van een dijkgraaf goedkeuren. Maar dat is een formaliteit."
Het regeerakkoord van het tweede kabinet Rutte [2012-2017] voorzag in het opheffen van de waterschappen. Daar is sindsdien weinig meer over vernomen..
Klopt, grinnikt de gedeputeerde. "Was dat niet het regeerakkoord waarin ook die 1.000 euro van Rutte stond?" En als het gelach is uitgestorven: "Er is geen enkele behoefte om de waterschappen op te heffen. Ze vormen de oudste democratische structuren in ons deel van de wereld. Ze liggen sinds de laatste hervorming ook keurig in hun eigen stroomgebieden. Allemaal goed geregeld."
Robuust
Kees Jan de Vet ziet een nieuw thema: "Het is belangrijk dat klimaat nu op de agenda van gemeenten komt. Ik praat over robuuste en niet-vrijblijvende maatregelen. Afgelopen droge zomer werd de problematiek van de hitte-eilanden in de stad manifest. Binnenkort moet er rond kinderdagverblijven of verzorgingstehuizen speciale aandacht worden besteed aan hittestress, en dat betekent dus zorgen voor voldoende groen en water. Bij Brabantse Delta werken 500 professionals die verstand hebben van water. Een stad als Tilburg is toevallig goed bezig om de stad wijk voor wijk klimaatrobuust te maken. Maar ik zie in mijn praktijk ook gemeenten met te weinig ambtelijke capaciteit."
Waterschappen zijn ook voor het klimaat belangrijk, wil De Vet maar zeggen. Zeker nu 'Den Haag' niet zoveel vaart lijkt te maken met klimaatbeleid. "Waterschappen kunnen daarnaast een belangrijke rol spelen bij aquathermie. Bij de discussie over duurzame energie zie je nu een polarisatie tussen zon of wind. Maar iedere woning kan ook energie onttrekken aan afvalwater! Als je dat regelt krijg je ook minder last van blauwalg in vijvers."
De huiskamervraag tot slot: waarom zouden we dus voor de waterschappen moeten gaan stemmen?
Jan van den Hout signaleert allereerst een wettelijke verplichting. Er moet gewoon een bestuur gekozen worden en het Algemeen Bestuur kent verschillende partijen. "Dus maakt het wel degelijk verschil op wie je stemt. Een bestuur kan allerlei keuzes maken rond bijvoorbeeld dijken en natuur."
Van dijkgraaf Kees Jan de Vet mogen besturen best wat politieker worden. "Ons waterschap Brabantse Delta heeft bijvoorbeeld enorme bedragen geïnvesteerd in techniek. De vraag is waar we nu meer in moeten gaan investeren. Daarnaast ligt er de altijd belangrijke vraag van de hoogte van tarieven. Alleen daarom al is het belangrijk dat burgers gaan stemmen."
Volgend artikel: Waterschapsverkiezingen
Foto's: Jasper Schoonhoven
Verslag: Hans van den Berk
