Duurzame lokale energie

Het wordt een regionaal karwei

Tilburg wil steeds meer energie, lokaal opwekken op een duurzame manier. Dit kan op veel manieren. Windmolens, zonnepanelen, zonnecollectoren, warmtepompen, aardwarmte, energiecollectieven, wat niet al. Vraag is wat er al gebeurt in onze gemeente. En wat het nieuwe college zou moeten doen om het aandeel duurzame energie te vergroten. De vraag is dringend want het is een publiek geheim dat de doelstellingen van het klimaatbeleid, zonder extra inspanning niet gehaald gaan worden.

Twee vooraanstaande gasten zijn te gast in Paradox. Arianne Vijge is coördinator voor de Brabantse Energie Alliantie BEA. En John Kwaks is directeur van Spinderwind en één van de deelnemers in Energiefabriek 013.

Even het geheugen opfrissen met Arianne. De Brabantse Energie Alliantie is ontstaan in 2013 in vervolg op de afsluiting van het Nationale Energieakkoord. Landelijke afspraken moesten per provincie worden doorvertaald. Daarom is een Brabants Energie Akkoord gemaakt. In eerste aanleg was dit vooral een document; er moest ook wat mee gebeuren. Twee doelstellingen zijn geformuleerd: het versnellen van de overgang naar duurzame energie, en een streefgetal van 14 procent duurzame energie in 2020. "Maar met 14 procent zijn we er nog niet. We willen in Brabant ook na 2020 een netwerk hebben dat gaat werken aan die resterende 86 procent."

Volgens John Kwaks is Spinderwind een organisatie die als doel heeft om een windmolenpark te ontwikkelen, te bouwen en te exploiteren op de Spinder. Van die organisatie is hij directeur-bestuurder. Op een impressie van de Spinder is links de stortplaats te zien en rechts de waterzuiveringsinstallatie. Op het terrein is plek voor vier windturbines. Halverwege dit jaar hoopt met zover te zijn dat de bouw kan beginnen.

Wat is er nodig om Tilburg voor 14 procent duurzaam in zijn energiebehoefte te laten voorzien?
Arianne vertelt dat momenteel regionale akkoorden worden gesloten. Vier in Brabant, en voor Tilburg staat Hart van Brabant aan de lat voor de Regionale Energie Strategie. Voor 100 procent duurzaam in 2050 volstaat een sommetje: er is sprake van 23 Peta joule aan vraag. "Doorvertaald naar windmolens zou dit neerkomen op 800 molens alleen al voor Hart van Brabant en dat is mindblowing. Een aantal dat niet eens in de Noordzee zou passen want de vissen hebben ook leefruimte nodig. Daarom is de slimste strategie: besparen, besparen, besparen."

John Kwaks vult aan dat een windturbine geen klein dingetje is wat je in je achtertuin zet. De diameter van de mast bedraagt al 20 meter. Hij projecteert een dia waarop de vergelijking met Westpoint wordt gemaakt. "De molens op de Spinder krijgen een tiphoogte van 150 tot 160 meter. Die wekken dan per stuk 3 Megawatt op."

Een aparte klus is het in kaart brengen van de impact van de molens. Bijvoorbeeld op het gebied van geluid: om geluidshinder te voorkomen mogen zich geen woningen bevinden binnen een straal van 400 meter van de molen. Lichthinder is ook een dingetje. Er mag maar 17 dagen per jaar, gedurende 20 minuten een wiekschaduw over een huis vallen. Dan is er de externe veiligheid. Bij calamiteiten mogen personen of groepen geen bovenwettelijk risico lopen te worden geraakt door wieken of objecten. Oliepijpleidingen moeten ook vrij blijven. Tot slot is de natuur een onberekenbare factor. (Tot hilariteit van de zaal projecteert Kwaks een foto van een ooievaar die een nest op een rotorkast heeft gebouwd.)

Dus wat moet Tilburg nu doen?
De deskundigen denken aan een mix van windmolens, zonnepanelen en geothermie. Nog steeds komt de opgave dan neer op enkele tientallen molens in de regio. Arianne denkt dat dit een haalbare kaart is als ze op de goede plek terechtkomen. Kwaks is skeptischer en denkt dat het moeilijk wordt. Zijn Spinderwind kende toch wel wat haken en ogen. En als het proces niet goed verloopt gaan partijen zich teweer stellen. [De herinnering dringt zich op aan het plan van rond de eeuwwisseling voor een serie windmolens langs de A58 ter hoogte van de Blaak, red.]

Opgewekte hernieuwbare energie (exclusief geothermie en
warmtepompen) in kWh afgezet tegen het aantal inwoners

Wat wordt het advies aan het nieuwe college? Voor de wethouders valt 2020 immers al binnen hun regeerperiode. Een staatje uit de gemeentelijke duurzaamheidsindex wijst uit dat Tilburg het in verhouding niet zo goed doet. Veel minder dan Hilvarenbeek bijvoorbeeld. Vreemd is dit niet als je bedenkt dat de quote van energie per inwoner, veel ongunstiger uitvalt in een stad met veel inwoners. "De moraal van het verhaal is dat geen enkele gemeente het zelfstandig kan oplossen," besluit Arianne. "Tilburg kan het beste aan lokale bondgenootschappen werken." John Kwaks onderschrijft dit: "Veel grondgebied van Tilburg is bebouwd. Voor windmolens en zonneweiden heb je nu eenmaal ruimte nodig. De centrumstad zal de samenwerking moeten zoeken met de buurgemeenten."

Volgend artikel: The Wasted Chef