Marcel de Laat:

Machteloos toeterende SUV's

Marcel de Laat is van beroep milieujurist. De gastcolumnist studeerde Milieurecht aan de Tilburg University. Meer mensen zullen hem kennen als de schrijver van de blog De Club van Rome, op de website van de Groene Leonardo's. De Laat publiceert vaker onder verschillende schuilnamen, ondermeer in het Tilburgse Universiteitsblad. Veilig achter twee statafels draagt hij een toepasselijke en educatieve column voor.

Voorlichting

Een tijd geleden was ik gevraagd om een voorlichting over duurzaamheid te geven op een basisschool. Een stuk of dertig achtstegroepers van basisschool Christoffel wilde weten hoe zij en hun nazaten over een jaar of vijftig nog steeds een groene aarde konden hebben.

Ik had een praatje voorbereid, met een heuse powerpoint slideshow waarin ik enkele uren werk had gestoken, alleen maar om, op de school aangekomen, de projector niet aan de gang te krijgen. De toegesnelde conciërge gooide zijn handen in de lucht en zei dat hij 'zoiets nog nooit had gezien' en dat 'dat onding het nu zou moeten doen'. Niet getreurd, ik deed mijn verhaal heel ouderwets, met behulp van een schoolbord. Ik tekende allereerst een fabrieksschoorsteen op het bord, waaruit enkele wolkjes walmden.

"Dus... Weet iemand wat emissie is?", vroeg ik de twaalfjarigen.

Niemand wist het, zelfs niet de leraar, die achterin de klas een Dan Brown zat te lezen. Misschien had ik te hoog ingezet.

"Noem anders eens een paar dingen die volgens jullie slecht voor het milieu zijn", probeerde ik.
"Fabrieken!", zei een van de kinderen.
"De ozonlaag!", riep een ander.
"Meisjes!"
"Op de grond spugen!"
"Auto's!"

"Wie zei er auto's?", vroeg ik, "Want dat is goed. Hier." Ik wierp enkele zuurtjes in de richting van de jongen die zijn hand op stak. "Dan heb ik meteen nog een vraag voor jullie. Wat voor auto's denken jullie dat het slechtst zijn? Grote of kleine auto's?"

Hierover bestond de consensus dat het om grote auto's moest gaan.

"Goh", zei ik, "Jullie zijn nu al met afstand de slimste klas waar ik deze voorlichting ooit heb gegeven. In grote auto's rijden is inderdaad heel slecht voor het milieu en als je het doet zijn over twintig jaar, net als jullie willen gaan trouwen of kinderen werpen, alle planten dood en de poolkappen gesmolten. Jullie kleinkinderen zullen je haten omdat jullie het zover hebben laten komen."

Ik hoorde een hoop oh's en ah's; met dit apocalyptische toekomstvisioen had ik hun aandacht te pakken. "Er is echter één heel simpele manier om goed voor het milieu te zorgen, namelijk door voortaan niet meer de auto te nemen maar met het openbaar vervoer te reizen. De bus. De trein."

Een jongen stak zijn vinger op. "Mijn vader zegt dat de NS klootviolen zijn die nog geen horloge op tijd kunnen laten lopen."

"Daar heeft je vader zeker een punt", gaf ik toe, "Het openbaar vervoer is natuurlijk ook niet alles...." Ik dacht na. "Ik denk dat, als je écht ergens wilt komen, de gulden middenweg is om een zuinige auto te nemen. Zo'n elektrische hybride. Vraag je vader of moeder maar of ze dat willen doen, en koop als je zelf groot bent een auto die op zonne-energie loopt, want die hebben ze tegen die tijd ongetwijfeld al uitgevonden. En wat je ook doet: stap nooit in zo'n enorm, gassen uitwalmend monster, want die zijn veruit het slechtst. Het is helemaal geen schande om de benenwagen te nemen. Bedankt voor jullie aandacht. "

Er werd geapplaudisseerd. Ik had het gevoel dat ik iets had bereikt. De tijd zou moeten uitwijzen of ze mijn adviezen opvolgden.

***

Toen ik na het in ontvangst nemen van diverse bedankjes en een boekenbon ter waarde van tien euro weer naar buiten ging, hing er een donkere wolk rond de school. Het was half vier 's middags. Achter me rinkelde een schoolbel; kinderen kwamen het schoolplein op gestroomd. Vanuit de verte klonk als antwoord hierop een geronk, dat langzaam aanzwol. Vijftien tot twintig Sports Utility Vehicles oftewel SUV's rukten op, bestuurd door gestrest ogende ouders.

De voorste stopte naast de school, gooide de deuren open. "Kom Jochem!", riep een vader, "Als we nu gaan, zijn we de spits voor."

"Isabelle, opschieten!", maande een vrouw haar dochter aan, "We moeten nog naar blokfluitles. Hup!"

De scholieren haastten zich naar de auto's. Ik herkende een paar gezichten van de voorlichting. Dit mocht ik niet laten gebeuren!

"Kinderen, denk aan wat ik jullie geleerd heb!", riep ik hen toe, "Jullie hebben het me beloofd."

Ze gehoorzaamden, mijn kleine volgelingen. De kinderen deden stapjes achteruit, weg van de wagens, besloten toen om maar naar huis te lopen, in plaats van zich door hun ouders in benzineslurpende bakbeesten rond te laten pendelen.

De SUV's bleven achter, geschokt, verslagen. Toen ik een paar dagen later opnieuw langs de school liep, stonden ze er nog altijd, machteloos toeterend naar de hemel.

Volgend artikel: Sterke zang van Joosje Jochems