Marieke Moorman op excursie

Marieke Moorman is al zes jaar natuurwethouder. Als zodanig werkt ze onvermoeibaar aan het vergroten van soortenrijkdom in de Tilburgse natuur, zowel in de stad als op het platteland. Het MOT, het Milieucafé Onderzoeks Team, heeft ontdekt dat er op de grens van de stad nog tal van kansen liggen voor de biodiversiteit. Samen met de wethouder ging men op pad om deze rafelranden te bezichtigen. Samen kwamen zij tot interessante bevindingen.

Eerst echter de vraag wat het beleid voor biodiversiteit tot nu toe heeft opgeleverd. Beesten en planten hebben immers niet de neiging zich veel van de gemeente aan te trekken. Marieke grapt dat er toch sinds twee jaar een Echte Nota ligt. Niets mis mee, maar het publiek wil resultaten zien. De wethouder heeft wel een paar leuke voorbeelden die de burger moed geven.

Zo zijn daar de drie dassentunnels die vanaf de zomer van 2009 zijn aangelegd in Udenhout - twee aan de Udenhoutseweg en één aan de Schoorstraat. De officiële opening vond plaats in de sneeuw en daarna verliest de pers zijn belangstelling. Maar de wethouder meldt dat door deze maatregel het aantal dassenburchten in het gebied is toegenomen. Ook werden sindsdien minder dassen doodgereden.

Een andere grote hit -ook op internet- is de Tilburgse slechtvalk op Westpoint. Dit jaar heeft ze alweer vier eitjes gelegd. Iedereen kan het broeden volgen op de webcam.

De gierzwaluw heeft een aparte positie in het beleid, want de gemeente heeft dit beestje geadopteerd als signaalsoort. De gierzwaluw staat symbool voor een vitale stadsnatuur. Ook in het Milieucafé werden nestkastjes uitgereikt. Wethouder Moorman: "Inmiddels hebben 300 particulieren zo'n nestkast opgehangen en dat is hartstikke leuk. In een nieuwbouwproject in de Bouwmeestersbuurt hangt de ontwikkelaar er nu zelf 30 op."

Monster
Eveneens in het Milieucafé was er aandacht voor de buurtmoestuin bij buurthuis De Spil (Heikestraat). Mensen zijn zelf weer aan het tuinieren geslagen. Het zal te maken hebben met de crisis. "De buurtmoestuinen schieten nu als bloemkolen uit de grond," weet Marieke. "De meest recente ligt aan de Alpenlaan in Groenewoud. Buurtmoestuinen zijn belangrijk voor lage inkomens en ze leveren ook gezonder eten op. Het groen in de stad wordt minder saai en de sociale cohesie in de wijk neemt toe."

Een apart verhaal is de zwart-rosse zandbij - een enorm monster verschijnt op het doek achter het podium. De bijen bleken ineens zich ingegraven te hebben op het Stuivesantplein. De eerste reactie was dat ze vergast zouden worden maar nader onderzoek door ecoloog Mischa Cillessen wees uit dat de beestjes geen vlieg kwaad doen. Daarom heeft men een bordje gehangen en worden de bijen met rust gelaten. Over een paar weken zijn ze weer weg.

Tot slot mocht Marieke Moorman afgelopen zaterdag voor het zesde jaar op rij, met honderd ouders en kinderen nieuwe bomen planten in het Geboortebos [naast het Noorderbos, in de oksel van de Stokhasseltlaan en de Burgemeester Bechtweg, red]. "Het eerste jaar zie je 30 armetierige boompjes, nu staan er al 300." Het zijn kleine stappen maar ze gaan wel vooruit.

De Mast
Terzake. De wethouder is op pad geweest. Met het MOT. Het ging hier om een geheim onderzoek naar de groene rafelranden van Tilburg. Twee gebieden zijn bezocht: De Mast, een bosgebied bij de Midden-Brabantweg en Burgemeester Bechtweg. En de Kaaistoep, westelijk van de Blaak langs de A58.

Eerst maar die Mast. Hoe beviel het bezoek? De geprojecteerde foto geeft het aardig weer: je houdt er nog net geen depressie aan over. Er is sprake van een restant bos op een oude zandverstuiving. Vroeger had de gemeente plannen met het gebied maar nu is het in de versukkeling geraakt. Was er oorspronkelijk sprake van hei, nu hebben de ontdekkingsreizigers twee uur moeten zoeken naar 12 vierkante meter. Het gebied is dichtgegroeid en geïsoleerd geraakt door de Noordwesttangent.

Toch zou er veel mee te doen zijn. De Mast grenst aan plan Lobelia, en presentator Frans Post weet dat Natuurmonumenten wel belangstelling heeft om het gebied te gaan beheren - al was het maar tijdelijk. Dat idee vindt wethouder Moorman wel interessant. Er liggen immers ook al faunapassages in de buurt. "Ik zie de Mast niet als een gebied waar je gauw voor je lol zult gaan wandelen. Maar dit kan wel goed zijn voor de natuur."

Kaaistoep
Een zeer goed bewaard geheim. Zo kun je de Kaaistoep wel noemen. Frans Post: "Er is geen bosgebied in Brabant wat zo dicht tegen de stad ligt en dat niet toegankelijk is. Het ligt pal tegen de Blaak maar er lopen alleen maar smalle voetpaden in. We moesten over een hek klimmen om dit prachtige heideveld te kunnen zien." Achter een ander hekje prijkt symbolisch een trotse Gaspeldoorn, een rode-lijstsoort. Overigens giftig.

Ere wie ere toekomt: de Kaaistoep wordt prima onderhouden door Brabant Water. Maar het is dus wel hermetisch afgesloten door hoog prikkeldraad. Het bos naast de heide is weer niet zo interessant. Het bestaat vooral uit grove den. En ook daar kun je niet in want het is particulier eigendom (van de Vereniging van Bosbeheerders 't Geregt). Die zich overigens vooral druk maken over de toiletten bij hun 130 recreatiewoningen maar dit terzijde. Verder stroomt de Donge door het gebied en ook de oevers hiervan zijn niet toegankelijk. Kortom: je kunt nergens bij.

De wethouder toont zich aangenaam verrast door de Kaaistoep. Zelf kent ze Moerenburg beter omdat ze daar dichter bij woont. Maar het moet mogelijk zijn om de Kaaistoep meer open te stellen voor publiek. Ook al zal hiervoor afstemming nodig zijn met de eigenaars. De eerste gesprekken met Brabant Water hebben trouwens al plaatsgevonden. De gemeente heeft in dit tijdsgewricht financieel niet veel te bieden, maar mogelijk komt er wat geld vrij uit een nieuwe gebiedsontwikkeling. Eind 2011 heeft het college de structuurvisie Zuidwest 2020 vastgesteld. Dit plan voorziet in nieuwe bedrijvigheid in Wijkevoort op de grens met Hulten. En dit zou wel eens geld kunnen opleveren om natuurontwikkeling en -ontsluiting in de Kaaistoep te financieren.

Presentator Michel Jehae oppert of er ook niet geschoven zou kunnen worden met de 7,6 miljoen budget voor het huidige groenbeheer. Daarop zit de wethouder niet te wachten en de meeste raadsleden in de zaal ook niet. Maar misschien, oppert Marieke, kan Natuurmonumenten iets voor de Kaaistoep betekenen. En het waterschap Brabantse Delta is er ook nog. Die doen op dit moment goed werk aan de andere kant van de A58, in het kader van de gebiedsvisie Leijkant. Samen met particulieren overigens.

Conclusies
Marieke krijgt kant en klaar de conclusies aangereikt en levert er direct commentaar op.

Ecologisch herstel Kaaistoep en De Mast noodzakelijk?
- "Ja, maar de Kaaistoep eerder dan De Mast."

Moet het beekdal van de Donge worden opengesteld en ingericht?
- "Zou geweldig zijn mits we medewerking krijgen van het waterschap."

De gemeente moet de samenwerking zoeken met Natuurmonumenten, Brabant Water en de waterschappen?
- "Open deur, want dat doen we al."

Het laatste woord is voor Frans van Erve. De oud-medewerker van het Brabants Landschap laat weten dat ook die respectabele stichting, belangstelling heeft om iets te betekenen voor de Kaaistoep. Waarmee donderdag 29 maart naast een mooie, ook een nuttige dag wordt voor de Tilburgse natuur.

Volgend artikel: Midterm Milieu Award