2021

Een onaangename verrassing

Plan voor mestfabriek in Tilburg

Dat Nederland last heeft van een mestoverschot is algemeen bekend. Minder bekend is dat er op meerdere plaatsen mestfabrieken zijn verrezen. En een complete verrassing was dat er plannen zijn om in Tilburg een mestfabriek te bouwen op de Spinder. Het gemeentebestuur heeft laten weten eigenlijk tegen het plan te zijn; maar de vergunning is verleend en de provincie gaat erover. Bewoners roeren zich en daarom is er in dit Milieucafé aandacht voor.

Presentator Frans Post legt uit hoe een mestfabriek werkt. "Je weet hoe het werkt met koeien en varkens: je stopt er eten in en er komt mest uit. Teveel mest is slecht voor de bodem, het grondwater, de luchtkwaliteit en de natuur. Daarom zijn mestfabrieken uitgevonden. Letterlijk verwerkt een mestfabriek mest en dat is eigenlijk heel goed. Mest gaat de reactor in, samen met groenafval, en via een bewerking komt er energie uit in de vorm van groen gas. Verder levert de mestfabriek droge mestkorrels en schoon water."

Tot zover de theorie want in de praktijk zijn geen twee mestfabrieken hetzelfde. De mest op zich verdwijnt niet: er gaat evenveel mest in als dat eruit komt. De mestkorrels gaan alleen ergens ander heen. De mestvergister in Tilburg blijkt een initiatief van enkele boeren in Hilvarenbeek. Maar inmiddels heeft het bedrijf VTTI het project overgenomen. Men zal gelokt zijn door de riante subsidies die gepaard gaan met de productie van groene energie.

Harrie Meeuwesen
Drie gasten zijn uitgenodigd in Paradox. (VTTI was ook gevraagd maar heeft bedankt voor de eer.) Als eerste komt op het podium Harrie Meeuwesen, voorzitter van de wijkraden in Tilburg Noord. Hij las laatst een historisch boekje over Stokhasselt en het trof hem dat de mensen daar vroeger in de natuur woonden. En dat de Zevenheuvelenweg zijn naam ontleent aan het gegeven dat er 7 grafheuvels daar in de buurt lagen. Sinds de industrie naar Kraaiven kwam is de situatie wel veranderd…

Meeuwesen werd in 2015-2016 op de hoogte gesteld van de plannen, door de wijkwethouder in de wijkraad. Hij schat dat nu 20 procent van de bewoners in Noord er weet van heeft. "En eigenlijk weten we ook nu nog niets over de consequenties voor onze wijk."

Geert Verstegen
Tijd voor een deskundige. Geert Verstegen is al twintig jaar betrokken bij mestverwerking en weet alles van stankoverlast. Hij is vooral actief in Oost-Brabant en kreeg toevallig vorige week een lintje voor zijn inspanningen voor de gemeenschap. Hij is kort over de vraag of deze nieuwe fabriek nodig is: "Neen, deze mestfabriek is niet nodig want we stevenen af op een mesttekort! Mestfabrieken draaien nu al niet op volle capaciteit. Ze zijn ook achterhaald, het zijn letterlijk 'end of pipe' oplossingen. De achterkant van het varken, inderdaad. Wat er gebeurt is dat veevoer uit de tropen, hier wordt verwerkt tot mest."

Toevallig heeft Verstegen vorige week een handhavingsverzoek ingediend tegen een fabriek "die stinkt als de hel. Er is sprake van enorme transportstromen en kapotte wegen maar de stank is het ergste. Daarnaast heb je te maken met de uitstoot van stikstof." Maar het meest fundamentele bezwaar tegen deze fabrieken is dat je op deze manier de intensieve veehouderij in de benen houdt. "Driekwart van al die varkens en koeien en kippen kan eruit als we ons in Nederland zouden beperken tot de behoefte van de eigen markt."

De Spinder is opgezet als milieupark waar bedrijven terecht kunnen met een vrij zware milieubelasting. Dit roept de vraag op of het terrein niet bij uitstek geschikt is voor deze mestvergister, die de grootste van Brabant moet worden.
Verstegen wil echter dat eerst orde op zaken wordt gesteld. "In een vergunningaanvraag mag je niet jokken en dat is hier wel gebeurd. Er wordt veel meer uitgestoten dan de wettelijke norm. Dus is er gejokt en dan moet de overheid handhaven."

Optelsom
Harrie Meeuwesen maakt zich vooral zorgen over de cumulatie van effecten bij de Spinder. "Er ligt een grote afvalberg van Attero, de enige die nog als vuilstort in gebruik is. Daarnaast is er de afvalwaterzuivering. Er ligt nu al een vergistingsinstallatie en er staan sinds kort vier grote windmolens. Men heeft plannen voor de grootschalige inzet van zonnepanelen. Er is sprake van een festivalterrein in oprichting, kortom de gemeente plant heel het gebied vol. En nu hebben we het over die grote mestfabriek. Ik wil best aannemen dat het belangrijk kan zijn voor de maatschappij, maar de cumulatie van al die effecten is nooit doorgerekend."

Vragen uit de zaal

Het woord is aan de zaal want er zijn best wat nieuwe gasten speciaal voor dit onderwerp gekomen.
Iemand vraagt zich af of stankoverlast te meten valt, en zo ja hoe. Is de hinder van een mestfabriek anders dan die van de vloeivelden of waterzuivering?
Geert Verstegen geeft toe dat geur lastig objectief te meten is. Vaak zitten er tweehonderd verschillende componenten in een geur. "Maar in de praktijk is het beste meetinstrument je neus." Verstegen weet dat de stank van intensieve veehouderij, twee tot zes keer erger is dan de wet toelaat. "Dan zou je moeten handhaven maar de huidige wettelijke normen zijn ook nog eens veel te soepel. Beter is het te zorgen dat de stankoverlast er niet komt, dan hoef je ook niet te handhaven."

Een andere bezoeker wil weten of de uitgestoten deeltjes schadelijk zijn voor de gezondheid?
Dit is volgens Geert Verstegen nog niet goed bekend. Je hebt te maken met fijnstof en ultrafijnstof. "Echter de stank springt het meest in het oog. Probleem is dat je er ook niets tegen kunt doen. Bij fel licht zet je een zonnebril op, bij lawaai doet men oordoppen in. Maar een mens kan bij stankhinder niets in zijn neus stoppen."

Zonnepanelen en windmolens zullen toch weinig hinder opleveren in Noord, werpt een derde op.
Het gaat Harrie Meeuwesen meer om de combinatie. "Windmolens afzonderlijk zijn niet zo erg maar ze leveren evengoed geluidsbelasting en zichthinder op."

 


Volgend artikel: Wethouder over mestfabriek

Impressie van de mestfabriek

Geert Verstegen (links) en Harrie Meeuwesen (rechts)

Verstegen: strijder tegen stank

Wordt vervolgd..

 

Foto's: Paul van Rijswijk

Verslag: Hans van den Berk