Van Natte Zomers En Een Veranderlijk Klimaat

Sinds drie weken is Clemens van Rijthoven de weerman van Omroep Brabant. Hij mag meteen aan de bak met een lastige vraag. Michel roept de afgelopen zomer in herinnering, die ongebruikelijk koel en nat was. Zulks in tegenstelling tot het voorjaar. Hevig onweer en rukwinden teisterden Nederland en België. Vraag is of dit iets zegt over klimaatverandering, en zo ja wat.

Aan Clemens eerst de vraag wat je moet kunnen om weerman te worden bij Omroep Brabant. Het antwoord verrast amper: "Je moet betrokken zijn bij het weer. Weten hoe het in elkaar zit." Van Rijthoven merkt vaak op dat mensen wel een mening hebben maar dat het ontbreekt aan inzicht. Bij het weer gaat het om feiten én om samenhang. Die kennis heeft de weerman en daarom is hij aangenomen.

Klimaatdoden
Van Rijthoven noemt zichzelf 'geen Erwin Kroll.' Want Erwin vertelt losse feiten. Maar er zitten patronen in die feiten en daar zit de interesse van de nieuwe Johan Verschuren. Hij blijkt les te geven aan het Prinsentuin college in Andel. Een mooie omgeving om de natuur te beleven.

De natuur vertelt veel over het weer, zij het meestal achteraf. Aan rietstengels kun je bijvoorbeeld zien dat het hard heeft gewaaid.

In Vught woeien tijdens heftig noodweer bomen om. Popfestival Pukkelpop werd toneel van een drama toen tenten instortten bij een plotselinge storm. Michel Jehae haalt de NRC aan die in één van de reacties repte van de 'eerste klimaatdoden in België'. Praten we hier over incidenten of is dat ook een bewijs dat het klimaat echt aan het veranderen is?

Neen, het zijn geen incidenten, klinkt het resoluut. Clemens legt uit dat weer zich afspeelt in drie dimensies. Aan het aardoppervlak, maar ook in etages. Een lagedrukgebied met grote hoogte kan gigantisch veel invloed hebben. 'Bij Groenland is het ijs verschrikkelijk aan het smelten,' licht Van Rijthoven toe. 'Het zeewater koelt daar dus af. Aan de andere kant van de aardbol, bij Amerika en Zuid-Afrika, is het dit jaar ontzettend warm geweest. Die twee soorten lucht verdragen elkaar niet. Hete lucht kan enorm veel waterdamp bevatten. En hij kan heel heftig botsen op heel koude lucht. Je kunt dergelijke excessen niet voorzien. Het weer ontploft als het ware lokaal.' Weerkundigen nemen dan ook hun toevlucht tot het zogeheten nowcasting: het weer in de directe omgeving, voorspellen voor de komende zes uur. Lokale verschijnselen komen zo scherper in beeld.

Michel signaleert dat de tenten zoals die in gebruik zijn op festivals vermoedelijk niet berekend zullen zijn op extreem weer. Kan een Tilburgs festival als Mundial eigenlijk nog wel? Zo ver wil Van Rijthoven niet gaan: 'Als het niet te broeierig is.' Festivalorganisaties zullen scherper op moeten letten en nowcasting-diensten inroepen. De weerman heeft het zelf ondervonden toen hij een paar jaar geleden een belletje kreeg van iemand van de meteo op de toren van Schiphol. 'Er gaat iets mis boven Tilburg, zeiden ze. Terwijl er op de buienradar in mijn woonplaats Wijk en Aalburg niets te zien was. Even later kwam er een piepklein bolletje onze kant op. Anderhalf uur later viel er dik 121 liter per vierkante meter. Een ongekende zondvloed.'

We ontkomen niet aan een weersvoorspelling. Clemens kondigt aan dat het weer extremer zal worden. En ditzelfde weekend gaan we de oudewijvenzomer in (normaal begint die tussen 17 en 23 september). Het wordt de komende tijd behoorlijk warm. Onaangenaam warm, want ook heel vochtig.

Woensdag publiceerde Clemens van Rijthoven een ingezonden stuk in het Brabants Dagblad over de klimaatverandering. Lees het hier.

Volgend artikel: Het weer wordt echt steeds grilliger