Natuur in Tilburg

'Maak de verbinding van oost naar west'

Rondom Tilburg is veel groen te vinden. En ondanks de verstening en de regelmatige bomenkap, ziet ook het bebouwde deel van de stad er vanuit de lucht groen uit. Hoe oordelen deskundigen dat de natuur erbij ligt? Wat moet de nieuwe gemeenteraad doen om de biodiversiteit te behouden en versterken? We vragen het Toine Cooijmans. Hij werkt bij Natuurmonumenten en geldt als een van de grootste natuurkenners van Brabant.

Toine was al eens eerder te gast in het Milieucafé maar toen was hij nog aangesloten bij de Brabantse Milieufederatie. Hij acht het verschil niet zo groot: beide organisaties komen op voor natuur en landschap in Brabant. In de tussentijd heeft hij overigens ook een flinke periode gewerkt in Zuid-Holland.

Volgens Toine is Tilburg gezegend met veel mooie natuur in de omgeving. Vooral in het zuiden (Regte Heide, Gorp en Roovert) en het noorden (Huis ter Heide, Loonse en Drunense duinen). "Dit moeten we goed instandhouden. Deze opgave speelt overigens op veel plekken, wat dat betreft is Tilburg niet zo afwijkend."

Een goed punt is dat de dassenpopulatie in de Loonse en Drunense duinen de afgelopen jaren verder is gegroeid. Verder is de bever enorm in opmars in Brabant. [In Limburg worden zelfs als weer bevers afgemaakt, red.] "Uiteraard hopen we hier nog ooit de otter terug te krijgen. De wolf heeft met de feestdagen al in Brabant rondgelopen. De grote soorten doen het met andere woorden goed," vat Toine samen. "Voor een goede ontwikkeling moet de natuur genoeg ruimte krijgen. Gezonde natuurgebieden zijn groot genoeg en ook goed met elkaar verbonden. En ze hebben geen last van verdroging, stikstof en bestrijdingsmiddelen."

Landschapspark Pauwels
Over de samenwerking met de gemeente is Cooijmans goed te spreken. "Met name aan de noordkant van de gemeente wordt nu hard gewerkt aan Landschapspark Pauwels. Dat zijn nu nog allemaal plannen maar volgend jaar begint de aanleg." [Met Landschapspark Pauwels wordt aangeduid het natuurgebied tussen Tilburg Noord en Loon op Zand, en tussen Huis ter Heide en de Brand. Tien partijen ontwikkelen ideeën voor dit gebied: de gemeenten Tilburg en Loon op Zand, waterschappen De Dommel en Brabantse Delta, provincie Noord-Brabant, de Efteling, Natuurmonumenten, Brabants Landschap, ZLTO en Vitaal Leisure Landschap. De ambitie is om een gebied te maken waar iets te beleven valt voor recreanten. Er moet onder meer een waterpark komen en ondernemerschap wordt gestimuleerd. – red.]

Cooijmans: "Voor de versterking van de natuur moet eigenlijk worden geïnvesteerd in het boerenland dat tussen de natuurgebieden ligt. Natuurmonumenten heeft een bod gedaan om een aanzienlijk deel van de ecologische hoofdstructuur in Tilburg voor haar rekening te nemen. Intensieve landbouw is niet goed voor de natuur. Het gaat ten koste van de biodiversiteit. Landbouwarealen zijn nu vooral grootschalig en onaantrekkelijk voor soorten. Er ligt een fantastische kans om dat mooier te maken. Bijvoorbeeld door middel van ecologische verbindingszones."

Stadsbos
Dit is allemaal buitengebied maar Frans Post wijst erop dat de gemeente ook 800 a 900 hectare Stadsbos in bezit heeft. Hoe rijk is de natuur daar? Bij wijze van aanschouwelijk onderwijs worden twee takken omhoog gehouden. Een van de grove den en een van de wintereik. Vooral van de grove den vinden we veel in het Stadsbos. Biologisch maakt dat nogal een verschil. Op een grove den leven gemiddeld zo'n 125 soorten insecten. Op een wintereik vind je er maar liefst 400.

Loofbossen zijn in het algemeen rijker qua biodiversiteit. Wat overigens niet wil zeggen dat dennenbossen niet hun eigen waarde hebben. Maar de helft van de 800 hectare Stadsbos is nu naaldbos. Zou je niet gemakkelijk een deel kunnen vervangen door loofbos?
Cooijmans houdt zich een beetje op de vlakte. "Natuurlijk is het mogelijk maar je moet altijd goed kijken naar de gebieden in kwestie. In het algemeen gaat het om de combinatie van biodiversiteit en belevingswaarde."

Als belangrijkste uitdaging beschouwt Toine Cooijmans de verbinding van oost naar west, voor natuur en recreatie. Dus het aan elkaar koppelen van De Brand, de Loonse en Drunense duinen en Huis ter Heide. "Inclusief een recroduct over de Midden-Brabantweg."

Zijn oproep aan het nieuwe college: "Neem het landschap als leidend thema voor de te ontwikkelen landschapsvisie. Dit is van belang voor de natuur en ook voor het vestigingsklimaat." Met die boodschap gaan we over naar het minidebat over natuur.

Volgend artikel: Politiek debat over natuur in de stad