2013

Een gesprek met Pieter van Geel

Discreet bestuurder, dienstbaar CDA-er, overtuigd Europeaan

Hoofdgast Pieter van Geel hebben we vaker in het Milieucafe gehad. Hij was jarenlang het boegbeeld van de Brabantse CDA-politiek. Prominent provinciebestuurder, staatssecretaris van Milieu onder Balkenende en daarna fractievoorzitter van het CDA in de Tweede Kamer. Een Brabander die het ver heeft geschopt. Pieter is na zijn vertrek uit Den Haag niet op zijn lauweren gaan rusten en heeft zich ontpopt als een actieve zzp-er met veel adviesfuncties.

"Na Den Haag moest ik wel even afkicken. Den Haag is altijd hectisch, 24 uur per dag, alle dagen van de week. Ik heb er gezeten van 2002 tot 2011. Een turbulente periode die begon met de dood van Fortuyn, resulterend in regeringsdeelname van de PVV. En ja, die periode eindigde met een grote verkiezingsnederlaag van het CDA. Mijn laatste baan onder Balkenende was fractievoorzitter van de grootste coalitiepartij. En dat is het meest ondankbare baantje dat er is."

"Ik heb me teruggetrokken uit de actieve politiek. Dit wil niet zeggen dat ik er niets meer mee te maken heb. Ik ben bijvoorbeeld vicevoorzitter van het CDA. Mijn partij maakt moeilijke tijden door en ze hebben mij gevraagd een rol te spelen richting de leden. Dan doe ik dat ook."

Op de achtergrond draait een powerpoint met Van Geels huidige activiteiten. Pieter blijkt bepaald geen stilzitter. Bestuurs- en adviesfuncties bij het CDA en agrarisch bedrijfsleven, Lucht Verkeersleiding Nederland, maatschappelijke organisaties als het Elkerliek ziekenhuis, Kentalis voor doven en slechthorenden en Villanova voor de opvang van kansarme jeugd. Verder is Van Geel voorzitter van het prestigieuze Bolkinstituut, maar ook lid van Covra die opslag zoekt voor ons kernafval. De grote verscheidenheid laat zien dat hij nog steeds een gevraagd man is.

"Dwars door mijn huidige werkzaamheden lopen een paar rode draden. Ik word met regelmaat gevraagd door ministeries voor advieswerk en daarbij gaat het niet altijd om de precieze inhoud. Ik heb een tweede blok met werkzaamheden: ik wil graag weer iets in Brabant doen. Het is toch altijd mijn provincie gebleven, ondanks dat ik er meer dan tien jaar ben weggeweest. Ik ben bijvoorbeeld voorzitter van de Raad van Toezicht van het OMO (voortgezet onderwijs). Dus zit ik regelmatig hier in Tilburg aan de Spoorlaan te vergaderen. Ik kom uit Stiphout dus ik kan geen nee zeggen als het Helmondse ziekenhuis Elkerliek me vraagt voor een bestuursfunctie. En zo zet ik me ook in als vrijwilliger bij de Stichting Thomas van Villanova. Revenuen besteden wij om mensen in nood te helpen. Ik heb inderdaad veel te doen maar niet alles is betaald werk."

Trouw
Michel Jehae reageert: "Maar de politiek heeft u niet achter zich gelaten want u bent vice-voorzitter geworden van het CDA. Wat trekt u in het huidige CDA?"
"Tja," zegt Pieter, "Het is nog steeds mijn partij, ik heb er veel aan te danken en ik ben daar trouw aan." Hij lacht: "Maar in 1974 ben ik begonnen bij D66, pas in 1980 heb ik de overstap gemaakt naar het CDA." Om te vervolgen: "Je wordt geen vicevoorzitter, dat was zelfs geen bestaande functie, je wordt voor zoiets gevraagd. Ze wilden dat ik hen met raad en daad terzijde zou staan in de woelige tijden waarin we verzeild waren geraakt, na de regeringsdeelname met de PVV."

Van Geel kijkt Michel aan: "Voor mij is dat ook een manier om duidelijk te maken wat ik kan doen in de tijd dat de partij het moeilijk heeft. Maar ik hoef geen publiciteit, je ziet mijn naam niet meer in de krant, ik blijf op de achtergrond."

Dat is duidelijk. Michel vraagt nog even door: "Wat is er nodig voor het CDA om als partij 2020 te halen? Kan Sybrand van Haersma Buma het tij nog wel keren?"
Pieter aarzelt en gaat verzitten. "Je moet je opvolgers nooit voor de voeten lopen met goedbedoelde adviezen of publieke meningen. Dat is iets waar ik mij altijd aan gehouden heb. En dus ga ik niets over Buma zeggen. Ik heb overigens veel contact met Buma en dat werkt goed."
"Het aardige van politiek is dat je niets zeker weet. Neem Rita Verdonk. Ze leek al bijna premier van Nederland te zijn, Rutte was onderweg naar de achterdeur. En nu is hij premier... Samsom leek een linkse actievoerder en is nu fractievoorzitter van een coalitiepartij."

"Ja," volhardt Michel, "Maar heeft het CDA nog een plek?"
Pieter verschuift nog eens op zijn kruk. "Ik kan wel iets zeggen over het nieuwe CDA dat zich aan het ontwikkelen is. Het CDA was te weinig herkenbaar. In eerste instantie gaat het niet om een standpunt over de aftrekbaarheid van de hypotheekrente. Voor mij gaat het om het versterken van de binding in de samenleving. En dat speelt zich op allerlei niveaus af, niet alleen in de familie. Ook op je werk, in de sport, in de straat of in het land."

Behoedzaam
Frans Post gooit het over een andere boeg. "U stopte als politicus en de PVV schoof aan bij het CDA en de VVD. Wat vond u daarvan?" Pieter wordt nog behoedzamer. "In de partij waren drie stromingen. Eén groep zei dat we daar nooit aan moesten beginnen. Een kleine groep zei dat het hun niet uitmaakte. En er was een derde groep die na een lange worsteling, zei dat het landsbelang vereiste dat we een dergelijk experiment moesten aangaan. In de discussie met die drie groepen zat steeds minder nuance en die nuance zijn we in de loop van de tijd ook kwijtgeraakt. Nu krabbelen we weer overeind en praten we weer met elkaar. Ik ben denk ik de enige CDA-politicus die zich verder niet over de regeringsdeelname met de PVV heeft uitgesproken. En dat doe ik nu nog steeds niet."

Michel is benieuwd naar de groene koers van de huidige CDA-fractie. Komt die voldoende uit de verf? Heeft aandacht voor het milieu nog wel een steunpunt in de Kamer?
Pieter begint meteen vrolijker te kijken. "Ja, daar worstel ik natuurlijk ook mee. En ik ben blij te kunnen zeggen dat er volgende maand een rapport van ons wetenschappelijk bureau uitkomt met concrete beleidvoorstellen. Het is niet alleen nationaal maar ook mondiaal gericht. Klimaat, energiebesparing, hergebruik grondstoffen, het komt allemaal aan de orde. De belangrijkste les is dat na enige tijd, altijd de aandacht verslapt en daar moet we doorheen zien te komen."

Dierziekten
Op de achtergrond start een fimpje om een nieuw thema in te luiden. De meest akelige dierziekten komen voorbij die de afgelopen 15 jaar de Brabantse boerenerven hebben bezocht.
"Niet zo verwonderlijk," stelt Pieter, "Wij worstelen in Brabant met vee want er ís ook heel veel vee! Brabant leeft voor een groot deel in dorpen en gehuchten en honderden van die dorpen bevinden zich dicht op het vee. Nog steeds is de veeteelt een belangrijke economische sector. Met het reconstructiebeleid hebben we in Brabant een voorzet gedaan om de ergste scherpe randjes er af te halen."

O ja, de reconstructie... Frans wil weten of we nu veel zijn opgeschoten. Pieter legt uit dat veel oplossingen een lange doorlooptijd hebben. Veebedrijven bij natuurgebieden of dorpsranden moeten weg, uiteraard. Maar het duurt vaak tien tot vijftien jaar eer dat gerealiseerd is. "Er is tegenwoordig ook veel ongeduld. Wat vandaag is bedacht, moet morgen klaar zijn. En dan komen er ook nog nieuwe vraagstukken op. Het infectiegevaar voor mensen speelde vroeger helemaal niet. Zoiets geeft de discussie wel een heel nieuwe wending."

Europa
Er komt een nieuw thema op tafel: Europa. Pieter verwijst naar een lijst die Van Haersma Buma heeft opgesteld. Het CDA gaat er van uit dat je als land bepaalde zaken nationaal regelt; dat draait om soevereiniteit en identiteit. Men moet er voor waken dat mensen het gevoel krijgen dat Europa zaken overneemt; het gevolg is dat mensen dan geen binding hebben met Europa.
"Neem nou het Europees milieubeleid. Dit is voortgekomen uit het interne marktbeleid. Het gaat om gelijkwaardige economische verhoudingen en daar moeten we ook vooral mee doorgaan. Maar het milieubeleid is ook een instrument geworden ter bescherming van de gezondheid van burgers. Zie de uitstootnormen voor auto's. Daar is iedereen aan gehouden, in de hele EU. Het is fantastisch om dat Europees te regelen. Ik beschouw mezelf dan ook als pro-Europa. Ik hecht zeer aan een Europees milieubeleid."

"Ik herken bijvoorbeeld ook niet het beeld dat de EU een bureaucratische moloch zou zijn. Europa is een van de meest welvarende delen van de wereld geworden. De democratie is er gewaarborgd en wij zijn economisch bevoorrecht. Laten we dat koesteren en vasthouden."

Natuurbeleid
Michel verwijst naar de bekende discussie over de bescherming van Natura 2000-gebieden; een discussie die ook in Brabant woedt. Bedrijven en politici zeggen dat dat wel wat minder kan. Europa zit ons met andere woorden in de weg...
"Nou," zegt Pieter afgemeten. "Dat is dus een misvatting. Natuur moet geen restpost worden in de afweging. De bescherming geldt in heel Europa. En bedrijven gaan er niet door failliet! Lokaal zijn het soms lastige afwegingen maar politici moeten de rug recht houden en niet de EU verwijten wat ze zelf nalaten te doen."

Dan nog maar een uitsmijter, wat vindt Pieter van de landbouwsubsidies van de EU? Praten over de EU of het milieubeleid vindt Pieter merkbaar leuker dan terugkijken naar het CDA. "Ik ben een grote voorstander van het ombouwen van landbouwsubsidies. Ik wil naar een grotere rol voor natuurdoelen en het verminderen van de nadelige effecten op het milieu. Dit jaar moet de EU daar een besluit over nemen en het zou een echte koersverandering betekenen."

Het half uur vloog voorbij. En dus was er te weinig tijd voor onderwerpen als duurzaamheid, energie, plastic flesjes of slimme manieren om milieubeleid te verwezenlijken. Het publiek had daar graag meer over gehoord. Pieter ook trouwens. En wij ook. Gelukkig komen er nog meer Milieucafés.

 


Volgend artikel: Future of Food Festival

Michel Jehae en Pieter van Geel

Pieter van Geel

Pieter van Geel

Michel Jehae en Pieter van Geel

Pieter van Geel

Pieter van Geel


Foto’s: Wendy Presser

Verslag: Frans Post