Tilburg kleurt oranje

Plasticbak blijkt veelvraat

De oranje bak heeft Tilburg veroverd: 86 staan er in totaal in de stad. Ze staan op proef, maar de vraag is of ze niet aan hun eigen succes ten onder gaan. De bakken zitten zo vol dat de gemeente hals over kop moest overgaan tot vaker legen. Daarbij komt dat in sommige wijken helemaal geen bak staat en binnen de cityring welgeteld één. Harry van Ewijk van het IVAM onderzocht de milieuvoordelen van de verschillende verwerkingsmethoden. Alle reden om hem tegenover Marieke Moorman te zetten.

Eerst de techniek. Als vuistregel kun je hanteren: halen levert meer op dan brengen, vooral door de CO2-besparing. Afzonderlijk inzamelen leidt namelijk tot een hoop extra vrachtwagenritten en halen is voor luie mensen gemakkelijker. Als het gaat over de scheidingsmethode geldt dat scheiden aan de bron, dus met aparte bakken, maar beperkte milieuwinst oplevert. Nascheiden, achteraf uit het afval halen, levert verreweg het beste resultaat. Dit komt omdat het grootste deel van het plastic altijd in het restafval terechtkomt, of je nu scheidt of niet. Helaas is deze techniek nog niet uitontwikkeld. Verbranden tot slot is ook goed te verdedigen als je kijkt naar het milieurendement. Kortom: Tilburg heeft de minst goede methode gekozen, zou je zeggen.

Groot succes
Marieke Moorman is het daar niet mee eens. Het systeem is een groot succes want de bakken zijn vol en de burgers willen het blijkbaar graag aanleveren. "Dat is fantastisch, zeker als je bedenkt dat de gemeente weinig heeft gedaan aan promotie of het inbouwen van prikkels." Ze vindt ook niet dat de bakken op de verkeerde plekken staan. "Er staan er 86 en de landelijke norm is 1 per 1000 aansluitingen. Ze staan bij uitvalswegen, bij supermarkten en bij flats, op plekken waar mensen naartoe gaan. We legen nu driemaal per week en doen dit nu als proef tot 2010. Daarna wordt er geëvalueerd, ook de plekken."

Onderzoeker Harry van Ewijk uit Amsterdam wil eerst wat rechtzetten. De conclusie dat ophalen beter is dan brengen klopt. En dat nascheiden het beste is, klopt ook. Maar verder is de situatie in het onderzochte Leiden anders dan in Tilburg. Zo heeft de oven in Moerdijk, waar het Tilburgse afval naartoe gaat, een veel hoger rendement dan die in Zuid-Holland (30 procent tegen 12). Daarmee zou verbranden weer aantrekkelijker worden. Verder blijkt bronscheiding nooit meer op te leveren dan 30 tot 35 procent van het plastic. Met andere woorden: tweederde van het plastic blijft so wie so in het restafval achter.

Kun je zeggen dat het Tilburgse systeem het minst goede is? De wetenschapper aarzelt. "Het klopt wel, maar we hebben alleen naar milieurendement gekeken en niet naar kosten. Dat speelt ook een rol." Eenvoudige vuistregels bestaan niet. Afval scheiden kan nuttig zijn, maar de vraag is wel waar dat afval heen gaat.

Diftar komt eraan
Wethouder Moorman komt met een koude douche. Ze wijst er fijntjes op dat nascheiden in Tilburg helemaal niet aan de orde is. "Vanaf 1 januari zijn wij wettelijk verplicht om plastic gescheiden in te zamelen. Verder ligt er een in beton gegoten afspraak met Essent dat nascheiding tot 2017 niet aan de orde is. Ons contract voor restafval loopt tot die tijd. Interessanter wordt het GFT-contract, dat loopt tot 2012. Daardoor wordt het lonend om diftar in te voeren. We verwachten dan veel meer groenafval op te halen."

Diftar, leuk dat u dat zegt. Want daar stond ook wat over in het rapport, probeert Michel Jehae. Vrij vertaald: als je diftar invoert wordt het aantrekkelijker om huisvuil in de plasticbak te smokkelen omdat je dan minder kilo's restafval hoeft te betalen. Marieke Moorman reageert fel: "Ik word zo moe van dat soort argumenten. Ze gaan uit van het slechte in de mens. De meeste mensen willen het goed doen, dat blijkt toch ook uit het plasticverhaal? Ik vind afval scheiden een vorm van duurzaam gedrag dat we willen stimuleren."

Harry van Ewijk valt de wethouder bij. Als je diftar invoert krijg je veel meer opbrengst van plastic en GFT. En alleen al het GFT maakt het de moeite waard. En zaken als afvaltoerisme en bijsmokkelen kun je oplossen. De conclusie is dus tweeledig: Tilburg moet diftar gaan invoeren. En die oranje bakken zullen nog wel tot 2017 blijven.

Volgend artikel: Inzameling plastic: maakt Tilburg de juiste keuze?