Een beschaafd debat

Na de pauze komt het hoofdgerecht: het debat tussen Helma Neppérus (Kamerlid voor de VVD), Paulus Jansen (SP-woordvoerder klimaat en energie) en Jan Boelhouwer (Kamerlid voor de PvdA). Op tv struikelen we over de debatten waarbij lijsttrekkers over elkaar heen vallen in hun jacht op soundbites en oneliners. In Paradox gaat het een keer over inhoud en een keer niet over de economie.

Wat hebben de gasten met het milieu? Neppérus is nuchter: we moeten gewoon zorgen dat we in de toekomst minder energie en grondstoffen gebruiken, en schoner produceren. Voor Jan Boelhouwer is het milieu zijn kleinkinderen. "Als wij niet voldoende doen om de toekomst veilig te stellen hebben mijn kleinkinderen daar last van." Paulus Jansen denkt vooral aan de eerlijke verdeling van grondstoffen. "Ik zie niet in waarom onze voetafdruk 20 keer zo groot zou moeten zijn als van iemand in Afrika."

De familie Van de Ven
Presentator Michel Jehae presenteert een typisch Tilburgs gezin: de familie Van de Ven. Hun huis tocht. Isoleren zou kunnen helpen. Net als een nieuwe combiketel, dubbel glas, en liefst zonnepanelen als dat mag. Allemaal nuttig om de woonlasten te beperken, en ook nog goed voor het milieu. Maar hun huurbaas isoleert niet. Want de corporatie mag de extra kosten van deze maatregelen niet doorberekenen. Daarmee laat men geld liggen want goed isoleren kan het gezin 600 euro per jaar schelen ofwel vier keer de OZB.

Moet de politiek de familie Van de Ven helpen? Paulus Jansen reageert genuanceerd. Ten eerste zijn de huren helemaal niet zo laag over de hele linie. Als mensen verhuizen kunnen ze heel hard stijgen. Verder is zijn ervaring dat huurders ook best willen meebetalen aan duurzame maatregelen. Als het zichzelf maar terugverdient.

Boelhouwer is uitgesproken: de politiek moet meer mogelijk maken zodat het aantrekkelijker wordt om die woning te isoleren. Wettelijke belemmeringen moeten worden weggenomen. Ook van hem mogen kosten worden verdisconteerd in de huur. Dat is niet onredelijk omdat op de lange termijn energieprijzen zullen blijven stijgen. Als oud-gedeputeerde wijst hij erop dat sommige woningcorporaties arm zijn en dat de provincie veel geld heeft verdiend met verkoop van Essent. "Dat zouden ze best kunnen inzetten om dit soort dingen mogelijk te maken."

Neppérus onderschrijft dat de politiek wat moet doen. "Maar de familie mag zelf ook wat doen. Je moet niet alleen naar de overheid kijken. We kunnen zelf allemaal veel energie besparen. En geld is niet het grootste knelpunt. "Mensen kunnen best meer huur betalen omdat ze ook veel lagere energielasten krijgen. Ze hebben een inkomen, het gaat er ook om waar je het aan uitgeeft." De VVD-politica vindt de overheid nu wel te afwachtend. Ze zo veel actiever kunnen kijken naar huren, naar het eigen vermogen van corporaties en naar wat gemeenten en provincies kunnen doen. De discussie over winsten en corporaties sleept even voort en Michel Jehae vraagt zich uiteindelijk af wat de Van der Vennen in de zaal daar mee opschieten. Vaste bezoeker Christ van de Ven niet veel, zo blijkt.

Het Duitse model
Tijd voor een tweede familie: Helmut Weisweiler levert in Duitsland stroom aan het net tegen een goede prijs. Er zijn honderdduizenden Helmuts; Duitsland is wereldleider in de productie van windenergie - en niet Nederland. Duitsland is ook wereldleider in de productie van zonne-energie - niet Spanje. Wat leidt tot de stelling: 'Stop de subsidie op duurzame energie en volg het Duitse model.'

Neppérus pleit daar al jaren voor: subsidies verpesten de markt en zijn niet vernieuwend. Windenergie is al helemaal niet rendabel, dat hangt aan het subsidie-infuus. Of zonne-energie rendabel is betwijfelt ze. Jan Boelhouwer reageert op rijm: "Ik heb een leuk ideetje waar ik wel wat in zie: een windmolen die draait op zonne-energie." Om serieus te vervolgen: voorlopig zullen we niet zonder subsidie kunnen maar fossiele energie is over 30 jaar wel op. En dus moeten we alternatieven stimuleren. Windenergie is inderdaad nog niet voldoende uitontwikkeld. Zonne-energie is voor particulieren wel de moeite waard, maar de prijs is nog te hoog. "Pas ter hoogte van München wordt het rendabel qua zonne-uren."

Paulus Jansen is ronduit voor het Duitse Model, al was het maar uit frustratie omdat het Nederlandse subsidiegeld altijd binnen een paar uur op is. Er zit veel bureaucratie in de regeling; het Duitse systeem werkt veel eenvoudiger. Het idee is ook prachtig. "Een zonnepaneel levert nu al meer rendement op dan een betaalrekening van de ING-bank."

Tot slot heeft de redactie nog even gekeken naar de CPB-doorrekeningen van de verkiezingsprogramma's. CPB-grafiek duurzame energie

De score van de VVD is helder: als je niets doet gebeurt er niets. Helma Neppérus vindt het resultaat logisch dat je zo scoort als je subsidieregelingen schrapt. Maar dat bewijst niets. De VVD heeft vertrouwen in de markt maar dat scoort niet voor het Planbureau. "Dat vinden wij jammer maar dat is geen reden om van mening te veranderen."

Paulus Jansen reageert op de conclusie dat de PvdA (11 procent toename duurzame energie), beter scoort dan de SP met 7 procent. Hij mikt meer op de lange termijn: "De SP wil wel woningen in de bouwfase al voorbereiden op de toepassing van duurzame energie. Zodat je straks, als zonnepanelen goedkoop zijn, gemakkelijk grootschalig kan omschakelen."

Jan Boelhouwer reageert liever op het vertrouwen in de markt van Neppérus. "Je ziet toch dat de markt heeft het totaal niet heeft opgepakt, dat is een feit. Als je het aan de markt overlaat gebeurt er niets." Neppérus zou liever zien dat Boelhouwer kritischer was over die windenergie. "Pas is er weer 4,5 miljoen besteed aan een park in de Noordzee. In hoeverre is dat rendabel?"

Volgend artikel: Een 'keigoede' zangeres