Wijkevoort: bedrijventerrein in aantocht

Hoe combineer je hallen met natuur en landschap

Aan de zuidwestkant van Tilburg, in de oksel van de A58 en de Burgemeester Letschertweg, gaat een bedrijventerrein komen van 80 tot 160 hectare. Het moet heel duurzaam worden en de landschappelijke inpassing krijgt ook veel aandacht. De gemeenteraad is vorig jaar in principe akkoord gegaan en de vraag is wat dit betekent voor het groen en de ecologie van het gebied. Ook zijn we benieuwd wat de bewoners van het omringende gebied van het plan vinden.

Susan Groot Jebbink is projectleider van de gemeente Tilburg en ze licht de status van de plannen toe. Momenteel is een planteam bezig met het maken van plannen en het voorbereiden van een milieu-effect rapportage. Ook wordt gewerkt aan een concept bestemmingsplan en een zogeheten 'ruimtelijk raamwerk'.

Susan wijst op de rode lijn op de kaart. "Die lijn vormt de uiterste begrenzing, het gebied daarbinnen is 295 hectare groot. Binnen die begrenzing is straks ruimte voor maximaal 80 hectare aan bedrijfskavels. Bestaande elementen als het Wijckermeer en het Wijckerbos blijven gehandhaafd. Hetzelfde geldt voor de Groote Leij en de Hultensche Leij. Doel van het groen-blauw raamwerk is om het landschap met groen en natuur in te vullen. In de nieuwe situatie moet de natuurwaarde toenemen ten opzichte van de huidige."

Huidige situatie

Susan legt uit dat de impressie precies is wat het woord zegt: hij geeft een indruk hoe het gebied er straks uit kan komen te zien. Maar het is nog geen uitgewerkt geheel. Er komt een uitgifteteam om de invulling van de bedrijfskavels te begeleiden. Overigens gaat het bij natuur en landschap niet alleen om de gebieden tussen de bedrijfskavels in. Op die kavels zelf moet ook wat gebeuren. De ambitie gaat verder dan het platweg neerzetten van een hal. De lat ligt kortom hoog. [Het Werklandschap moet voorzien in drie doelstellingen: Vergroenen & verduurzamen, Ondernemen en Werken & recreëren, red]

Impressie van het Werklandschap Wijkevoort

De planning is dat het bestemmingsplan voorjaar 2020 in de gemeenteraad wordt vastgesteld. Dat is het eindpunt van de besluitvorming, daar gaat nog een heel proces aan vooraf. September-oktober 2019 begint de zogeheten omgevingsdialoog. Dan worden de contouren van de plannen al meer zichtbaar. Eind dit jaar gaat dan het ontwerp-bestemmingsplan ter inzage.

Susan vertelt nog dat er een goede overgang moet komen van Wijkevoort naar het Stadsbos013. Het hele zuidwestelijke gebied wordt ontwikkeld als een geheel.

Vervolg in september
Frans Post kondigt alvast aan dat Wijkevoort in het septembercafé terugkomt. Dan wordt ook het gesprek gevoerd met wethouder Berend de Vries en Mario Jacobs. Een dergelijke grote ontwikkeling roept allerlei vragen op, over milieu, licht, geluid, verkeer, waterhuishouding etcetera. Het principe van Wijkevoort staat niet meer ter discussie omdat de gemeenteraad daar al mee heeft ingestemd. Het Milieucafé is deze avond primair geïnteresseerd in de natuur en het landschap. En daarvoor komen op het podium Rob van Dijk, bioloog van de gemeente Tilburg, en twee mensen die in het gebied wonen: Marjolein de Graaff en Stan Maessen.

Rob vertelt dat hij deel uitmaakt van het planteam. En dat Wijkevoort qua uitwerking valt buiten het Stadsbos013. De natuurwaarden van het gebied worden sinds drie jaar in kaart gebracht. "Alles wordt onderzocht: flora, fauna, hydrologie, en de bodemchemie. De bodem is interessant omdat bijvoorbeeld vroeger langs de Hultensche Leij, blauwgraslandjes hebben gelegen. Richting Groote Leij en de Burgemeester Letschertweg is de bodemopbouw goed en dus is er dan veel mogelijk. In de bocht van de weg wordt daarom niet gebouwd."

Wie verwacht dat beken weer zullen gaan meanderen, komt bedrogen uit. Een Leij is een gegraven watergang, en die hebben altijd recht gelopen. Er is geen reden om dat te veranderen. Van Dijk meldt dat het ook geen dode beken zijn; de witpootsalamander komt nog steeds voor.

'Grote vergissing'
Wat vinden de bewoners? Marjolein de Graaff heeft haar huis in 2015 gekocht en is er in 2016 gaan wonen. Ze vindt het een mooi gebied, voor de direct omwonenden maar ook voor bewoners van de Reeshof. Je kunt er goed de benen strekken en recreëren. Ze is tegen de komst van het bedrijventerrein. "Daar zit geen financieel belang achter want we hebben al uitgezocht dat we waarschijnlijk niet in aanmerking komen voor planschade. We zijn er diep van overtuigd dat het plan een grote vergissing is."

Stan roemt de duisternis als hij 's avonds de hond uitlaat. "Ik ben bang dat met het industrieterrein, de lichtvervuiling gaat komen. Nu is het relatief stil. Je hoort de snelweg wel maar dat is op de achtergrond. Concreet ben ik bang dat we straks last krijgen van lawaai, stank en stof."

Er wordt een filmpje van het Milieucafé Onderzoeks Team opgestart. Frans Post kan er na een tour d'horizon kort over zijn: in dit gebied zul je geen natuur en landschap aantreffen. Het is uitsluitend grootschalige landbouw en kale vlakten wat de klok slaat. Sterker nog, een paar weken terug is hier een akker platgespoten met het giftige glyfosaat. Een omstreden middel dat een typische oranje kleur achterlaat in de dode gewassen.
Het is tegen het zere been van Marjolein. Ze heeft een eenvoudige vraag: van wie is die grond die met glyfosaat is behandeld? Hij blijkt van de gemeente zelf te zijn en dat levert een spontaan applaus op.
[Redactie: Deze vraag kon ter plekke niet worden uitgezocht. Achteraf leert nader onderzoek dat het bewuste perceel niet van de gemeente is maar van een lokale boer.]

Rob van Dijk wil het beeld nuanceren dat de natuurwaarden in het gebied niet veel voorstellen. De steenuil woont er, de kerkuil is ook te vinden op de ervan van de boerderijen. De Hultenseweg door het gebied blijft als lint behouden. Verder heeft het landschapsplan ook betrekking op het gebied buiten de rode lijn. De agrarische gebieden zouden landschappelijk ook moeten worden versterkt, omdat je, daar hebben de mensen gelijk in, op een bedrijfskavel nu eenmaal niet alles kunt behouden. Populaties moeten worden versterkt en verder heeft de gemeente een harde plicht voor instandhouding van soorten.

Marjolein en Stan denken dat best wel een ontwikkeling ter plaatse mogelijk is, maar geen logistiek bedrijventerrein. "In zo'n distributiecentrum daar past het Willem II-stadion vier keer in!" Er blijkt ook oud zeer te zitten: "De gemeente al 15 tot 20 jaar bezig om land en boerderijen op te kopen. Dat land wordt niet goed beheerd. Boerderijen worden anti-kraak bewoond. Als er een wietplantage wordt aangetroffen, wordt de bebouwing direct gesloopt. In de rest van het gebied zie je op erven nog veel kleinschalige bedrijvigheid en mooie biologische tuinen. Dat aspect kan ook worden versterkt."
Als de ontwikkelingen doorgaan, liggen er straks echter enorme hallen met daaromheen een rand schaamgroen. Het principe van een ecologische verbindingszone vinden de bewoners OK, maar die zone staat los van het bedrijventerrein.

Rob van Dijk begrijpt dat gevoel. "Wat je ziet is een trend dat het buitengebied steeds smaller wordt, het wordt geleidelijk opgesoupeerd. Daarom willen we ook stevig investeren in het landschap rondom Wijkevoort. Het gebied zelf krijgt een basis in het groen-blauwe raamwerk. Dit moet veel zaken regelen maar ik zal er zelf ook bovenop blijven zitten dat de ecologie tot haar recht komt en haar rol blijft spelen."

De discussie laat voor veel mensen een onbevredigd gevoel achter. De natuurkwaliteiten kwamen niet echt sterk uit de verf. De bewoners willen eigenlijk de discussie voeren over de wenselijkheid van Wijkevoort an sich, en dat gesprek is niet gevoerd. In september kunnen we in het kader van de omgevingsdialoog en het bestemmingsplan nog stevige discussies tegemoet zien.