'Groen doen lukt niet als je rood staat'

Yusuf Çelik over Tilburgerberaad

De inleiding van Eva Rovers vormt de eerste helft van een tweeluik. Want we zijn als Milieucafé vooral benieuwd of Tilburg hier zijn voordeel mee kan doen. De energietransitie vormt een gigantische opgave en voor wat betreft de woningen is Yusuf Çelik de verantwoordelijk wethouder. Welke rol ziet hij weggelegd voor de inwoners?

Als eerste reactie op Eva Rovers spreekt Yusuf van een inspirerend verhaal. "Ik had het al eens eerder gehoord bij Buitenhof, maar in levenden lijve komt het nog sterker over. Voor deze bijeenkomst hebben we ook een sessie gehad op de tiende verdieping, bij wijze van informele kennismaking. Het is goed dat we nadenken over de vraag hoe we iedereen in Tilburg meekrijgen bij deze grote verandering. Als politicus kom ik vaak op plekken waar de politiek niet het eerste is waar mensen aan denken. Mensen willen vaak wel groen doen maar dat lukt niet als je rood staat."

Het concept van het burgerberaad spreekt hem over de volle breedte aan. "Ook in Tilburg is mijn ervaring dat mensen goede ideeën hebben. Onze stad kent een traditie om mensen actief te betrekken en te bevragen. Het Milieucafé weet dat burgers afgelopen jaar hebben meegedacht over de klimaatstrategie, met de TilburgerTafel. Dat initiatief is geslaagd in die zin dat alle ideeën door de gemeenteraad zijn omarmd."

TilburgerTafel
Een deelnemer van de TilburgerTafel was Marga Versteeg en toevallig zit ze in de zaal. Ze schetst haar ervaring en zegt verbaasd te zijn over wat het allemaal heeft opgeleverd:
"We hadden vijf of zes online bijeenkomsten met 20 mensen. De coronacrisis was een hindernis maar het digitaal vergaderen kwam de compactheid van de bijdragen wel ten goede. Daarnaast is een digitale dialoog uitgezet, waarbij 1.500 mensen vragenlijsten hebben ingevuld. Vervolgens kregen deze mensen ieder 10 antwoorden van andere deelnemers te lezen. Alle suggesties, ideeën, kritiek en meningen zijn verzameld en gebundeld en in oktober aangeboden aan de gemeenteraad. Die het inderdaad unaniem heeft overgenomen en je kunt veel elementen ook terugvinden in het nieuwe collegeprogramma."
Kritiek is er ook. De TilburgerTafel was een onafhankelijk gezelschap maar niet samengesteld via loting. Men was uitgenodigd door de gemeente. Maar Marga is al met al zeer tevreden – zaak is wel om nu door te gaan op de ingeslagen weg!

Betekent dit dat Tilburg de spreekwoordelijke kloof tussen burgers en bestuur heeft gedicht? Zeker niet, weet wethouder Çelik. "Kijk maar naar de dalende opkomstcijfers bij verkiezingen. Het is aan ons om te bewijzen dat de thuisblijvers ongelijk hebben. Ik beluister veel cynisme in de stad en er is chagrijn over 'de politiek'. Mijn opstelling is die van een OEN: Open, Eerlijk, Nieuwsgierig. Ik ga in de stad op zoek naar hoe ik zaken verder kan brengen. Daarbij werken we wijkgericht want Tilburg is een historisch gegroeide lappendeken. Daarnaast maken we beleid samen, via een bondgenootschap van inwoners, bestuur en woningcorporaties. De overheid kan dit soort zaken zeker niet alleen."

Pruijn, Çelik, Rovers, Post

Resultaten
Eva Rovers signaleert dat de TilburgerTafel inderdaad niet exact een burgerberaad is want mensen zijn niet via loting uit de basisadministratie getrokken. "Dan krijg je beetje de usual suspects. In de echte samenleving proef je meer meerstemmigheid. Maar ik beschouw het idee dat een gemeente zich kwetsbaar opstelt, als een verandering in bestuurscultuur. Landelijk bezien heeft de maatschappij daar grote behoefte aan. En mevrouw Versteeg heeft gelijk: nu komt het aan op het vervolg. Wat wordt er met de aanbevelingen gedaan? Zoals de Engelse zeggen: the proof of the pudding is in the eating."

Yusuf kan al wel concrete resultaten noemen. Het idee voor een betrouwbare partij waar je zaken kan inkopen heeft gestalte gekregen in het project Tilburg Verduurzaamt. De energievouchers zijn een ander voorbeeld.

Marc Pruijn wijst op een derde project: Energiefabriek013. Voorzitter Marc Vintges vertelt dat deze coöperatie al tien jaar bestaat. In het begin ging het vooral over zonnepanelen maar nu is men op zoek naar oplossingen voor iedereen. "Afgelopen 6 september hebben wij een bijeenkomst belegd om kennis te maken met het burgerberaad als instrument. We zijn van plan om ermee door te gaan en zijn nu bezig met het voorbereiden ervan. Als er mensen zijn die mee willen doen kunnen ze zich bij mij melden. Binnenkort gaan we een werkgroep formeren. Met de dobbelsteen."

Heeft Eva Rovers nog een advies voor de wethouder?
"Op zich is Tilburg goed bezig. Laat ik benadrukken dat je genoeg tijd neemt om mensen ook te betrekken in de voorbereiding. Een ander belangrijk punt: een burgerberaad levert een dwarsdoorsnede uit de samenleving op maar het is een kleine. De rest van Tilburg moet ook weten dat het plaatsvindt, waar het over gaat, hoe mensen zelf kunnen bijdragen. Het burgerberaad moet niet een nieuw achterkamertje worden."

Geconfronteerd met de grote opgave om energiearmoede blijvend tegen te gaan, en huurwoningen snel en sociaal rechtvaardig te verduurzamen, heeft Eva nog een suggestie: "Ga gewoon eens vragen aan inwoners, wat volgens hen een belangrijk onderwerp is. Als je die reacties gaat clusteren komen er vast weer een heleboel boeiende ideeën uit. En tot slot: een burgerberaad duurt zeker een half jaar. Dit maakt het minder geschikt voor urgente vraagstukken. Daar zijn andere instrumenten voor."

Daarmee is het hoofdonderwerp van de avond afgerond en kan het gemeentebestuur zijn voordeel doen. Eva Rovers signeert haar boek in de pauze en het Milieucafé blijft dit onderwerp uiteraard volgen.

Volgend artikel: Reyer Gerlagh - stadsklimaat